Gezond eten, de basis

Wat is de Schijf van Vijf?

De 5 vakken laten je, volgens deze instantie, zien met wat voor soort producten jij je lichaam gezond kunt houden. Dit komt samengevat hier op neer:

Wees matig met vet en vervang verzadigd vet zoveel mogelijk door meervoudig onverzadigde varianten. Gebruik dagelijks magere zuivel en eet twee stuks fruit en 200 gram groenten.

De 5 regels helpen je extra op te letten bij kiezen van je eten. De vijf regels van de Schijf van Vijf:

1. Eet gevarieerd;
2. Eet niet teveel en beweeg;
3. Eet minder verzadigd vet;
4. Eet veel groente, fruit en brood;
5. Eet veilig.

Wereldwijd dezelfde adviezen?

Als nieuwsgierig persoon ben ik tegelijk ook eens gaan bekijken of er in andere landen ook zoiets bestaat. Anno 2014 zal dit toch wel wereldwijd gelijkgetrokken zijn? En wat blijkt? … Ja, ook in andere landen zijn er voedingsschijven, voedingspiramides etc. Maar de verschillen zijn opvallend!?

Het gaat te ver om daar in dit artikel echt diep op in te gaan, maar een aantal opvallende dingen wil ik jullie niet onthouden;

Duitsland

Onze oosterburen, dichtbij en ook West-Europees, dit zou toch wel in de buurt moeten liggen van Nederland? Nee dus; Duitsers eten niet alleen meer worst, maar ook meer groenten en fruit dan wij. In de Duitse voedingsschijf worden groenten en fruit los gepresenteerd, om mensen aan te sporen van beide te kiezen. De Duitse autoriteiten vertellen er ook bij, dat de voedingswaarde van gewassen als gevolg van bodemverarming achteruit loopt en adviseren geregeld voor biologisch te kiezen. In het vakje vetten zien we boter en olijfolie (dus géén halvarine en maisolie zoals in Nederland), terwijl het verstandig gebruik van volle zuivelproducten wordt aangemoedigd. Bij onze buren dus geen tofu, maar gewoon kaas.

Japan

De bewoners van dit land worden nog steeds het (gezondst) oudst van ons allemaal. Groenten, fruit en peulvruchten vormen drie afzonderlijke vakken en beslaan het hele middensegment van de Japanse voedselpiramide. De porties rijst uit de basis komen bij iedere maaltijd aan bod, maar zijn erg bescheiden. Brood is er een exotisch product. De Japanner eet vergeleken met ons enorme hoeveelheden groente.

Een voorbeeld van de typische Japanse hoofdmaaltijd: een kommetje rijst, kort gewokte groenten met schaaldieren of tonijn en wat fruit toe. Japanners worden ook officieel gewaarschuwd voor de nadelige gezondheids­effecten van te veel linolzuurrijke oliën en vetten. Koolzaadolie (in hoofdzaak enkelvoudig onverzadigd) is hun basisvet.

Nederland

7 sneetjes brood en 5 opscheplepels pasta per dag?

Het Voedingscentrum gebruikt al 60 jaar (!) de Schijf van Vijf. Als we rechts bovenaan de schijf beginnen, zien we de grote rol voor koolhydraatrijke voeding: een volwassen man wordt geadviseerd zeven boterhammen en vijf opscheplepels pasta, rijst of aardappelen per dag te eten.

Het Voedingscentrum vertelt ons alleen niet dat één volkorenboterham al een groter effect op je bloedsuikerspiegel heeft, dan één eetlepel suiker (zie regel 4; Eet veel brood).

Korte theorieles: Dit komt door de hoge glycemische index van zowel witte als volkoren tarweproducten: de maatstaf voor het effect van koolhydraten op je bloedsuikerspiegel. Dat betekent dat koolhydraten uit tarwe heel snel worden afgebroken tot de in het bloed opneembare vorm glucose. Sneller zelfs dan door het eten van eenzelfde hoeveelheid slagroomtaart! Door deze snelle opname stijgt de bloedsuikerspiegel, waardoor de alvleesklier insuline afgeeft en de suikers in het bloed opneembaar worden voor spieren en organen. De energie die niet wordt gebruikt, zet het lichaam om in vet. Voor een moment waarop je lichaam wel energie vraagt, maar geen koolhydraten beschikbaar heeft om aan deze behoefte te voldoen.

Als we het advies van het Voedingscentrum volgen, krijgen we bij iedere maaltijd koolhydraten binnen. Hierdoor blijft het insulinegehalte in ons bloed hoog, waardoor het onmogelijk. Is om onze reservevoorraad vet aan te spreken en het buikje blijft. Niet ondanks ons goede gedrag, maar dankzij ons goede gedrag!