6 weetjes over niezen

Iedereen moet wel eens niezen, de een wat vaker dan een ander. De een wat harder dan de ander.
Niezen is een natuurlijke reactie, een reflex van je lichaam dat ontstaat wanneer je neusslijmvlies geprikkeld wordt. Door te niezen worden prikkelende stoffen uit je neus en longen verwijderd. Het is de manier om je lichaam te beschermen tegen schadelijke of irriterende stoffen.
Wat is niezen en wat gebeurt er in je lichaam als je niest? Waarom nies je eigenlijk? En wat kan je ertegen doen?

1. Wat is niezen?

Niezen is een natuurlijke reactie van je lichaam. Als je neusslijmvlies geprikkeld raakt, wordt er via de vijfde hersenzenuw een signaal naar het reflexcentrum in de hersenen gestuurd. Via dit reflexcentrum worden allerlei spieren gestimuleerd waardoor de nies ontstaat. Eerst komt een diepe inademing. Vervolgens sluiten het strotteklepje en de stembanden de longen af, waardoor de lucht er even niet uit kan. De uitademingsspieren, waaronder de spieren van je ribbenkast, longen en buik, trekken zich krachtig samen. Dit veroorzaakt een explosieve uitademing, de nies.

2. Wat gebeurt er als je niest?

De snelheid van de lucht kan tijdens het niezen oplopen tot wel 165 km per uur. Tijdens het niezen komen bacteriën en virussen die zich in je neus bevinden, vrij. We weten inmiddels allemaal dat wanneer je je elleboog of zakdoek niet voor je neus en mond houdt, deze organismen zich razendsnel in de ruimte kunnen verspreiden. Andere personen die zich in deze ruimte bevinden kunnen zo gemakkelijk aangestoken worden met een verkoudheid, griep of ander virus.

3. Waarom moet je niezen?

Een nies ontstaat als je neusslijmvlies geprikkeld wordt. Dit kan allerlei oorzaken hebben. Denk aan overgevoeligheid (allergie) voor bepaalde stoffen. Hooikoorts is hiervan een bekend voorbeeld. Maar ook stoffen die zich in de lucht bevinden of waar je aan ruikt kunnen een nies uitlokken. Veel mensen niezen als ze zich in een stoffige ruimte bevinden. En ook peper en parfums kunnen een nies veroorzaken. Ook verkoudheid kan ervoor zorgen dat je vaker moet niezen. De virussen die een verkoudheid veroorzaken zorgen er voor dat je neusslijmvlies overgevoelig wordt.

4. Wat kun je doen tegen niezen?

Ken je dat gevoel dat je moet niezen, maar dat de nies niet wil komen? Dan kan het helpen om even in de zon of een andere lichtbron te kijken. De overgang van donker naar licht stimuleert via de oogzenuw het reflexcentrum in de hersenen. Dit versterkt de reeds aanwezige niesreflex waardoor de nies wel doorzet.

5. Hoe houd je een nies tegen?

Soms wil je een nies liever even tegenhouden. Bijvoorbeeld omdat je aan het autorijden bent, als je in gesprek bent met iemand of als je je in een volle, stille zaal bevindt. Dan kan het helpen om je neus dicht te knijpen of een vinger onder je neus te houden, zodra je de nies voelt opkomen. Soms verdwijnt hierdoor de niesprikkel. Ook je neus snuiten kan helpen, hierdoor verdwijnt de stof die de niesprikkel veroorzaakt. Doe deze dingen wel op tijd, als de nies eenmaal in gang gezet is, is deze bijna niet meer tegen te houden.

6. Waarom nies ik zoveel?

Niezen is echter een natuurlijke reflex, die nodig is om prikkelende stoffen uit je neus en longen te verwijderen. Meestal is niezen dus nuttig. Probeer een nies daarom zo min mogelijk tegen te houden. Niezen gaat met een enorme kracht. Door een nies die al in gang gezet is te blokkeren, bijvoorbeeld door je mond of neus dicht te houden, verhoogt de druk in je hoofd. Hierdoor kunnen bloedvaten en je gehoor beschadigd raken. En dat is natuurlijk het laatste wat je wilt.

Niezen kan geen kwaad

Niezen is meestal onschuldig en kan geen kwaad. Het gaat vaak vanzelf weer over. Als het niezen veroorzaakt wordt door een verkoudheid kun je een neusspray gebruiken.
Als je niest omdat je overgevoelig bent voor een bepaalde stof, dan zijn er medicijnen (anti-histaminica) verkrijgbaar waarmee je de overgevoeligheid kunt verminderen.

De een is net wat gevoeliger dan de ander en zal daardoor sneller of vaker moeten niezen. Ondervind je een serieuze hinder door al dat niezen? Wellicht kan een arts consult bij Dokteronline een uitkomst voor je bieden.
Blijf je veel blijft niezen en is er geen sprake van een verkoudheid. Ga dan langs je huisarts. Je arts kan onderzoeken of er sprake is van een allergie.