Positief zelfbeeld: zelfvertrouwen

Je zelfbeeld bepaalt je zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen is voor iedereen van essentieel belang, wil je je gelukkig voelen en succes hebben in het leven. Wanneer je blij bent met jezelf en in jezelf gelooft, dan kun je je leven invullen zoals je zelf graag wilt. Een negatief zelfbeeld kan een gebrek aan zelfvertrouwen geven en dit kan ons belemmeren in onze dagelijkse bezigheden. Iemand die zich waardeloos voelt kan zich bijvoorbeeld terugtrekken. Er zijn ook mensen die gaan overcompenseren. Het gevolg hiervan kan zijn dat ze hierdoor teveel van zichzelf gaan vragen. Als life coach zie ik vaak cliënten die een negatief zelfbeeld hebben en geen vertrouwen hebben in zichzelf. Een gevolg hiervan kan zijn, dat zij zich niet gelukkig voelen met hun huidige leven, maar niet weten hoe ze dit kunnen veranderen. In het coachtraject richt ik me dan op het veranderen van het negatieve zelfbeeld en het vergroten van het zelfvertrouwen van de cliënt.

Het ontstaan van een negatief zelfbeeld

Je kunt in je jeugd door je omgeving negatieve boodschappen hebben meegekregen : ‘Wij doen zoiets niet!’, ‘Je zult nooit iets bereiken!’, ‘Je bent gewoon niet één van de slimste!’, ‘Dat doet een meisje of jongen niet!’, ‘Je weet dat je dat niet kunt, je maakt er altijd een rommeltje van!’, ‘Anderen mensen willen toch niet naar jou luisteren, dus het is niets voor jou!’, ‘Het lukt je toch niet!’. Als je in je jeugd dergelijke negatieve boodschappen ontvangt, dan maak je ze vaak eigen, omdat je ze hoort van bijvoorbeeld je ouders of je leraar. Je neemt ze dan vaak aan voor waar. Het kan ook zijn dat je gepest bent. Kritische opvoeders en pestervaringen kunnen dus leiden tot een negatief zelfbeeld.

Media en maatschappij

Daarnaast beïnvloedt ook de reclamewereld en de media ons zelfbeeld. Er worden bijvoorbeeld boodschappen uitgezonden als ‘Vrouwen horen er mooi en verzorgd uit te zien’, ‘Een slank figuur is belangrijk, dus sport fanatiek en eet gezond’, ‘Succesvol zijn en carrière maken is belangrijk’. Wanneer iemand zijn zelfbeeld ontleent aan deze boodschappen, maar hier niet aan kan voldoen, omdat hij bijvoorbeeld niet slank is of niet in staat is carrière te maken, dan kan er een negatief zelfbeeld ontstaan. Daarnaast draagt de tegenwoordige prestatiemaatschappij bij aan het zelfbeeld. We zijn verder tegenwoordig geneigd om vooral aandacht te besteden aan succesverhalen van anderen. De media confronteert ons daar dagelijks mee. Dit kan leiden tot een gevoel van falen, omdat je het idee krijgt dat je minder bent of niet mee kunt komen. Dit kan een negatief zelfbeeld tot gevolg hebben.

Gebrek aan waardering.

Verder zijn er ook nog mensen die veel behoefte hebben aan liefde en goedkeurig van anderen. Deze goedkeuring bepaalt hun zelfbeeld. Zij bevestigen hun leven via anderen en kunnen niets zelf bepalen. Wanneer er een gebrek aan waardering is, dan kan het zijn dat er een negatief zelfbeeld ontstaat.

Irrealistische gedachten

Een negatief zelfbeeld kan betrekking hebben op uiterlijke kenmerken ‘Ik ben te dik en niet mooi’, maar kan ook betrekking hebben op innerlijke kenmerken ‘Ik ben niet leuk om mee om te gaan, want ik durf niets’. Daarnaast kan het ook betrekking hebben op iemand als geheel persoon ‘Ik ben helemaal en kan helemaal niets’. Vaak zijn negatieve zelfbeelden irrealistisch. Toch wil ik hierbij opmerken dat er ook negatieve zelfbeelden zijn, die realistisch zijn. Een moeder die haar kind verwaarloost, vindt zichzelf een slechte moeder omdat ze niet voor haar kind kan zorgen. Er is sprake van een negatief zelfbeeld, maar het is wel waar en dus realistisch.

Negatief zelfbeeld veranderen naar positief zelfbeeld.

Wil je je zelfbeeld kunnen veranderen, dan is het belangrijk dat je je gaat realiseren dat jij zelf degene bent die bepaalt wat en hoeveel je kunt bereiken. De negatieve en irreële gedachten moeten verdwijnen en die moeten vervangen worden voor positieve gedachten. Om dit te kunnen bereiken is het nodig dat je uit je comfortabele zone stapt. Mijn ervaring is dat cliënten vaak veel smoesjes hebben om dit niet te doen. De comfortabele zone biedt veiligheid, omdat het bekend is. Je moet bereid zijn om je grenzen te verleggen wil je je zelfbeeld veranderen en je zelfvertrouwen vergroten. Als life coach probeer ik een cliënt ervan te overtuigen dat hij de gewenste veranderingen kan bereiken. Door bijvoorbeeld onderstaande oefeningen te doen, probeer ik een cliënt met een negatief zelfbeeld een nieuwe mentaliteit en een nieuwe vorm van zelfvertrouwen te geven.

Oefeningen

1. Stel een lijst op met succesvolle dingen die je hebt gedaan. Geef deze lijst vervolgens een plaats waar je dagelijks komt, zodat je er elke dag even naar kijkt. Benoem ze elke dag voor jezelf. Dit helpt je om positieve gedachten te creëren, zodat je positief naar jezelf gaat kijken.
2. Stel een lijst op van je goede eigenschappen. Doe daarna hetzelfde als beschreven bij het punt hierboven.
3. Probeer voor jezelf na te gaan, welke negatieve opmerkingen over jezelf deel uitmaken van je gedachten. Schrijf ze op en erken voor jezelf dat jij degene bent, die deze negatieve opmerkingen eigen heeft gemaakt. Gooi daarna deze lijst met negatieve opmerkingen weg als symbool dat je ze achter je laat en uit je gedachten gooit.
4. Stel jezelf een paar nieuwe uitdagingen en daag jezelf uit deze aan te gaan. Nieuwe uitdagingen kunnen je helpen om jezelf weer te motiveren om positief naar jezelf te gaan kijken.

Wat kun je nog meer doen?

Naast een coachtraject zijn er nog een aantal verschillende behandelmethoden voor het werken en veranderen van een negatief zelfbeeld.

1. Cognitieve gedragstherapie: bij deze therapie kan er gekeken worden naar de onderliggende irreële gedachten en overtuigingen. Cognitieve therapie gaat ervan uit dat het niet de gebeurtenissen zelf zijn die een mens negatieve gevoelens bezorgen en daardoor een bepaald gedragspatroon en mogelijk een negatief zelfbeeld, maar de gekleurde bril waardoor hij de dingen ziet. Meer informatie hierover vind je onder andere op deze website over Cognitieve Gedragstherapie. Er is zijn verschillende psychologen die deze therapie kunnen geven. Je kunt een psycholoog altijd vooraf vragen of hij deze therapie kan geven, mocht je hier interesse in hebben.

1. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing): wanneer het negatieve zelfbeeld het gevolg is van negatieve ervaringen, opgedaan in iemands jeugd, dan kan deze behandelmethode helpen om deze negatieve ervaringen te gaan verwerken. Lees meer informatie over Eye Movement Desensitization. Op deze website vind je ook informatie over therapeuten die deze therapie geven.

Dit blogartikel zou ik graag willen eindigen met een uitspraak van Henry Ward Beecher: ‘Ons grootste succes komt na onze grootste teleurstellingen’.

Bronnen: EMDR, GGZ