Last van Acne?
Wat is acne en wat doe je eraan?
Acne is de medische naam voor een huidaandoening die met name jongeren treft: jeugdpuistjes. Nagenoeg iedereen heeft hier wel eens last van (gehad). Meestal is dat ergens tussen de 15 en 25 jaar, alhoewel het ook op latere leeftijd kan voorkomen. Er zijn echter ook mensen die niet af en toe eens wat puistjes hebben, maar er helemaal onder komen te zitten: op het gezicht en soms op de nek, de schouder en de rug. Bij hen is acne een ernstige, uitgebreide huidaandoening. Zeker bij pubers en jong volwassenen voor wie het uiterlijk erg belangrijk is, kan dit tot zware emotionele en sociale problemen leiden.
In dit artikel behandelen we de feiten en fabels over acne en de verschillende manieren waarop deze huidaandoening wel en juist niet te lijf kan worden gegaan.
Hoe ontstaat acne?
Acne is het gevolg van het verstopt of ontstoken raken van kliertjes die in de huid zitten. Deze zogenoemde talgklieren komen overal op het lichaam voor, behalve op de voetzolen en in de handpalmen. De concentratie van talgklieren en de hoeveelheid talg die ze produceren is echter het grootst in het gezicht, op de borst en op de rug.
Talg voorkomt vochtverlies uit de huid, biedt bescherming tegen schimmels en bacteriën en houdt de huid soepel. Zodra de uitvoergang van een talgkliertjes (de porie) verstopt raakt, gaat de talg zich onderhuids gaan ophopen en kan vervolgens gaan ontsteken.
Hoe herken je acne?
Acne heeft verschillende verschijningsvormen. Daarnaast worden er een aantal typen acne onderscheiden.
De verschillende verschijningsvormen van acne
U herkent acne aan:
- Comedonen, ofwel mee-eters en gerstekorrels. Mee-eters zijn open comedonen die u herkent aan een zwart puntje op de huid. Ze zijn vaak gemakkelijk te verwijderen. Gerstenkorrels zijn gesloten comedonen die onderhuids liggen. Het zijn witte bultjes met een dun laagje huid. Ze zijn niet zo makkelijk te verwijderen. U kunt dit ook beter door een huidtherapeut laten doen.
- Papels. Dit zijn rode bultjes die worden veroorzaakt door een ontstoken talgklier;
- Pustels. Een pustel is een papel met daarop een wit kopje. Hierin zit pus;
- Cysten. Een cyste ontstaan door een zware onderhuidse ontsteking.
- Littekens. Bij ernstige vormen van acne kunnen er littekens ontstaan. Vaak zijn dit diepe putten in de huid.
De verschillende typen acne
We onderscheiden de volgende typen acne:
- Acne vulgaris. Vulris is Latijns voor ‘gewoon’. Dit is dan ook het meest voorkomende en vaak mildste vorm van acne. Dit type acne kan alle bovengenoemde kenmerken hebben;
- Acne conclobata. Bij deze vorm van acne ontstaan zeer ernstige ontstekingen, te herkennen aan de dikke rode en pijnlijke bulten (meestal op de rug);
- Acne fulminans. Deze heftige vorm van acne ontstaat heel plotseling. Qua uiterlijk lijkt het erg op acne conclobata, alleen nu is de patiënt ook ziek. De lichamelijke klachten kunnen bestaan uit algehele malaise, spierpijn, gewrichtspijn en gewichtsverlies;
- Acne infantum. Onder dit type acne vallen de kleine, acne-achtige puistjes die pasgeborenen in hun gezicht kunnen krijgen;
- Acne ectopica. Nu zitten de huidafwijkingen in de liezen en oksels.
De oorzaak van acne
De exacte oorzaak van acne is nog niet precies bekend. Wat we wel weten is dat een aantal, elkaar beïnvloedende, factoren een rol spelen in het verstopt en/ of ontstoken raken van talgkliertjes.
De belangrijkste aanstichters van acne zijn:
- Een verhoogde talgproductie;
- Veranderingen in de verhoorning (afschilfering) van de huid;
- Bacteriën;
- Uitwendige factoren zoals cosmetica, druk en wrijven;
- Bepaalde medicijnen;
- Genetische aanleg.
Een verhoogde talgproductie en verhoorning van de huid
Acne ontstaat meestal in de pubertijd omdat het (mannelijk én vrouwelijk) lichaam dan onder andere meer testosteron gaat aanmaken. Onder invloed van dit mannelijk hormoon groeien de talgklieren, gaan deze meer talg produceren en wordt de talg bovendien dikker. Tegelijkertijd neemt de huidschilfering toe. Door een mengsel van talg en dode huidcellen kan er zich een prop vormen in het afvoerkanaaltje van de talgklier, waardoor deze verstopt raakt.
Hormonale schommelingen kunnen echter ook bij volwassenen optreden en acne veroorzaken. Zo krijgen veel vrouwen vlak voordat ze menstrueren puistjes en kunnen zwangere vrouwen last krijgen van acne.
Bacteriën
In de talgklieren leven van nature bacteriën. Deze organismen zetten talg om in vetzuren. Door opgehoopte talg in combinatie met deze irriterende vetzuren, zet de verstopte talgklier steeds verder uit om uiteindelijk open te scheuren. Wanneer deze irriterende stoffen in de aangrenzende huid belanden, veroorzaken ze een ontsteking.
Uitwendige factoren zoals cosmetica, druk en wrijven
Acne kan tevens worden veroorzaakt door uitwendige factoren zoals make-up, haargel en olie,- of chloorhoudende producten die in bepaalde industrieën en beroepen worden gebruikt. Ook door dit soort producten kunnen talgkliertjes verstopt raken. Daarnaast kan bestaande acne verergeren door druk en wrijven, bijvoorbeeld door scheren, het (vaak) dragen van een helm, een voorhoofdsband, een zware rugtas of een te strakke bh. Hierdoor kan de huid geïrriteerd raken en/of kan zweet zich ophopen.
Bepaalde medicijnen
Medicijnen die acne kunnen verergeren zijn bepaalde steroïden.
Erfelijke aanleg
Tot slot speelt erfelijkheid een kleine rol bij het krijgen van acne.
Fabels over de oorzaak van acne
Er zijn nogal wat fabels in omloop over het ontstaan van acne. We sommen er een aantal voor u op.
Je krijgt geen acne door:
- Slechte hygiëne;
- Een vitaminetekort;
- Het eten van bepaalde voeding zoals chocolade, patat en varkensvlees;
- Spanning of stress;
- Transpiratie.
Zelfhulp bij acne
Als u acne heeft, zijn er een aantal do’s en don’ts:
Do’s & don’ts:
- Laat uw huid zoveel mogelijk met rust. Was uzelf met lauw water en dep de huid daarna voorzichtig droog. Voorkom huidirritatie door overmatig wassen (met zeep), wrijven en masseren. Gebruik eventueel milde zure huidreinigers;
- Ultraviolet licht van de zon of een kunstmatige bron kan acne tijdelijk verbeteren. Onthoudt wel dat overdaad schaadt, ook in verband met het risico op huidkanker.
- Mijdt make-up. Hierin zitten stoffen, waardoor u acne kunt krijgen. Als u toch make-up wilt gebruiken, kies dan voor producten op waterbasis;
- Het is onverstandig om puistjes uit te knijpen. Hierdoor kunnen nieuwe puistjes, maar ook littekens ontstaan;
- Knijp mee-eters alleen uit nadat u uw gezicht eerst een stoombad van circa 10 minuten heeft gegeven. Was daarna eerst uw handen goed en ontsmet vervolgens uw vingertoppen met wat alcohol (70%);
- Gebruik arganolie om uw huid te verzorgen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat arganolie de huid verstevigt en herstelt door overmatige talgproductie tegen te gaan.
Hoe wordt acne behandeld?
De manier waarop acne kan worden behandeld, is afhankelijk van de ernst ervan, eventuele littekenvorming, maar ook leeftijd en geslacht. Uiteindelijk zal uw huisarts of dermatoloog de juiste aanpak bepalen. Hierbij kan hij of zij onder andere kiezen uit de volgende behandelmethoden:
- Medicijnen die de talgproductie verminderen;
- Antibacteriële middelen;
- Ontstekingsremmers zoals antibiotica;
- Medicijnen die toegenomen huidverhoorning tegengaan;
- Dieptereiniging van de huid door een huidtherapeut;
- Licht- en lasertherapie, hetgeen een positief effect op acne kan hebben, maar ook littekens aanpakt;
- Medische camouflagetherapie ter behandeling van littekens.
Bronnen: thuisarts.nl, huidarts.info, huidweb.nl, ziekenhuis.nl, huidtherapie.nl, acne-info.nl
Regel een artsconsult voor mij
Volg ons op Social
Door andere bezoekers ook gelezen
Laatst bijgewerkt op 4 december 2017.
Nederlands
Deutsch
English
Svenska
