Alcohol en medicijnen

Alcohol

Alcohol is een algemeen geaccepteerd onderdeel van het sociale leven in Europa. Van bedrijfsborrels tot een ontspannen avondje thuis; een groot deel van de volwassenen drinkt regelmatig alcohol. Alcohol is echter wel een stimulerend middel, dat zich bindt aan receptoren in het lichaam en invloed heeft op biologische en chemische processen (en gedrag), zowel op de korte als op de lange termijn. Alcohol en medicijnen gaat niet altijd samen. Daar moet u rekening mee houden, als u andere middelen gebruikt, zoals geneesmiddelen (al dan niet op recept).

Directe wisselwerking

Alcohol kan een directe invloed hebben op de werking van geneesmiddelen. Op de korte termijn kan alcohol de werking van geneesmiddelen versterken, met het risico op een vergiftiging. Langdurig alcoholgebruik kan er juist voor zorgen dat medicijnen minder werkzaam zijn, omdat ze minder goed door het lichaam worden opgenomen.

Zo verhoogt alcohol bij gebruik van de bloedverdunner warfarine op de korte termijn het risico op bloedingen, terwijl het op de lange termijn het risico op trombose verhoogt. Ook bij het anti-epilepticum fenytoïne wordt de werking op de korte termijn versterkt en op de langere termijn vermindert.

Bij sommige geneesmiddelen, zoals metronidazol (antibioticum) en verapamil (calciumblokker), werkt het andersom en beïnvloedt het medicijn de afbraak van alcohol en neemt het effect van alcohol toe.

Indirecte wisselwerking

De meest gebruikelijke wisselwerking tussen alcohol en medicijnen is dat ze elkaars werking versterken; het lichaam moet beide afbreken. Alcohol alleen beïnvloedt uw stemming en gedrag, en heeft een verdovende werking. Het leidt tot uitdroging en duizeligheid, bloeddrukschommelingen en het hart moet harder werken. Het irriteert de maagwand en ook de lever moet harder werken.

Wanneer u alcohol drinkt in combinatie met geneesmiddelen die dezelfde werking hebben, kan dit de onderstaande gevolgen hebben:

Bijzondere wisselwerking

Verschillende antibiotica hebben een verschillende wisselwerking met alcohol. De meeste kunnen veilig gebruikt worden in combinatie met alcohol. Maar metronidazol bijvoorbeeld leidt tot een heftige reactie en zolang u dit geneesmiddel gebruikt, dient u alcohol te vermijden. Weer twee andere veel gebruikte antibiotica, doxycycline en erytromycine, zijn veel minder effectief in combinatie met alcohol.

Paracetamol gecombineerd met alcohol kan resulteren in leverfalen, en antidepressiva in combinatie met alcohol kan leiden tot meer zelfmoordgedachten. In deze gevallen moet alcohol echt vermeden worden.

Kruidengeneesmiddelen zoals sint-janskruid, kava en lavendel hebben ook een wisselwerking met alcohol.

Kwetsbare groepen

Vrouwen en ouderen zijn gevoeliger voor de effecten van alcohol. Vrouwen zijn vaak kleiner en hebben minder lichaamsvocht, waardoor de alcohol minder verdund wordt. Alcohol kan zorgen voor ongeremd gedrag bij mensen wat het risico op onveilige seks en zwangerschap kan verhogen.

Ouderen breken alcohol minder efficiënt af en de alcohol blijft langer in het bloed. Ze hebben meer gezondheidsproblemen, gebruiken vaker verschillende medicijnen en hebben veel vaker een ongeluk als gevolg van de bijwerkingen.

Voor langdurig alcoholverslaafden zijn er medicijnen die (ironisch genoeg) juist dankzij hun wisselwerking met alcohol kunnen helpen om de verslaving het hoofd te bieden. Als u denkt dat deze medicijnen u kunnen helpen, vraag een arts dan om advies.

© Syed Z Arfeen
Medisch adviseur
September 2016