Brein verandert als je vader of moeder wordt

Je hersenen veranderen als je een kind krijgt

Natuurlijk verandert je lichaam als vrouw als je zwanger bent. Je buik wordt dikker, je borsten worden groter, je kunt last krijgen van brandend maagzuur en verstopping. Maar wist je dat ook je hersenen veranderen als je een kind krijgt? En dat geldt niet alleen voor zwangere vrouwen. Ook aanstaande vaders krijgen te maken met veranderingen in het brein.

Krimpend brein

Tijdens een wetenschappelijk onderzoek werden de hersens van een aantal vrouwen gescand voor en na hun eerste zwangerschap. Daaruit kwam een opvallend feit naar voren: het brein bleek op sommige plekken te krimpen. De gebieden waarin dit gebeurde, hebben onder andere te maken met het inschatten van andermans emoties. Dat lijkt vreemd, want wordt een aanstaande moeder niet juist gevoeliger en attenter? Volgens Elseline Hoekzema, hersenonderzoeker bij de Universiteit van Leiden, heeft deze verandering waarschijnlijk als doel dat de aanstaande moeder beter kan inschatten wat haar kind nodig heeft. Doordat het brein minder gevoelig wordt voor de behoeften van anderen, kan een aanstaande moeder beter focussen op haar eigen kind. Dat helpt bij het zogenaamde ‘bonding’-proces.

Blijvende verandering in de hersenstructuur

Het onderzoek van Hoekzema wees overigens uit dat de veranderde hersenstructuur lang, misschien wel permanent, aanhoudt. Toen het brein van de vrouwen na 2 jaar opnieuw werd onderzocht, bleken de verschillen met de hersenen van vrouwen die (nog) geen moeder zijn nog altijd aantoonbaar. Hoewel vrouwen al eeuwenlang beweren dat het moederschap hen ingrijpend heeft veranderd, heeft de wetenschap dit nu dus ook daadwerkelijk aangetoond.

Papa’s brein verandert ook

Dat het krijgen van een kind ook een behoorlijke impact heeft op de hersenen van de vader, bewijst een Amerikaans onderzoek. Zestien kersverse vaders werden een aantal keer onderworpen aan een MRI-scan en een depressietest. Drie tot vier maanden na de geboorte van hun kroost, bleken bepaalde onderdelen in het brein bij de meeste papa’s groter te zijn geworden. Het ging daarbij onder andere om de amygdala en andere onderdelen die te maken hebben met emotie, motivatie en het nemen van beslissingen. Opvallend detail: de vaders bij wie de hersengebieden het meest toenamen, waren ook het minst gevoelig voor het ontwikkelen van een depressie.

Het effect van hormonen op het brein

De veranderingen in de hersenstructuur bij nieuwe moeders worden veroorzaakt door hormonen. Een zwangere vrouw maakt gedurende die negen maanden net zoveel oestrogeen aan als een kinderloze vrouw gedurende haar hele leven. Dat hormonen de hersenstructuur kunnen veranderen was al bekend. Bij pubers vindt een vergelijkbaar proces plaats. Ook in hun brein vermindert op sommige plekken de grijze stof, dankzij de grote toename van geslachtshormonen testosteron en oestrogeen. Vermoedelijk zorgt deze verandering ervoor dat het brein efficiënter kan werken.

Het verschil tussen vaders en moeders

Al die wetenschappelijke onderzoeken leveren leuke feitjes op. Wist jij bijvoorbeeld dat:

1. Vaders anders reageren op dochters dan op zonen? Papa komt bijvoorbeeld sneller in actie als een dochter roept dan wanneer een zoon om zijn aandacht vraagt.
2. Moeders zich veel meer richten op de eerste zorg voor de baby, terwijl vaders zich meer inleven in de toekomst? Nieuwbakken papa’s zijn in gedachten al bezig met zaken als schoolgeld en juniors partnerkeuze in plaats van flesvoeding of luiers verschonen.

Merk jij dat je brein veranderd is sinds de komst van je baby?

Bronnen: Universiteit Leiden, Newscientist.com, Scientific American, Scientias.nl.