Chronische pijn

Geschreven door: Redactie

Laatste update: 09-06-2022

Wat is chronische pijn?

Bijna de helft van de bevolking heeft last van chronische pijn, dus dit is een groot medisch probleem, al is de oorzaak vaak onduidelijk. Er zijn veel verschillende definities van chronische pijn, de algemeen gebruikelijke definitie is pijn die langer dan drie maanden aanhoudt. Het is pijn die niet weggaat na het oorspronkelijke letsel, wat wijst op een voortdurend oorzakelijk proces.

7 categorieën

De meest recente internationale classificatie van ziekten (ICD-11 uit 2017) erkent 7 categorieën chronische pijn:

1. Primaire pijn die langer dan drie maanden aanhoudt of pijn op een of meerdere plaatsen zonder aanwijsbare oorzaak.
2. Oncologische pijn (kankerpijn).
3. Posttraumatische pijn als gevolg van direct letsel of een operatie.
4. Neuropathische pijn (zenuwpijn).
5. Hoofd- of gezichtspijn meer dan de helft van de dag gedurende drie maanden.
6. Viscerale pijn vanuit de ingewanden.
7. Musculoskeletale pijn vanuit botten, gewrichten of spieren.

Waar komt chronische pijn vandaan?

Chronische pijn kan het gevolg zijn van verkeerde signalen van het pijncentrum. De hersenen krijgen verkeerde signalen van de zenuwen of registreren pijn op de verkeerde manier.

Veel voorkomende oorzaken zijn een operatie, kanker, een infectie en artritis.
Aanhoudende rugpijn en hoofdpijn zijn ook bekende vormen van chronische pijn. Fibromyalgie (wekedelenreuma) is een specifieke aandoening die wordt gekenmerkt door chronische pijn verspreid over het lichaam.

Twee manieren waarop chronische pijn ontstaat

Pijn die ontstaat als gevolg van weefselschade noemen we nociceptieve pijn (weefselpijn). Deze kan oppervlakkig zijn (bijv. door beschadiging van de huid), of van binnenuit komen van viscerale cellen (bijv. bij darmkanker) of van somatische cellen (bijv. gewrichtsbanden bij artritis).

Pijn die ontstaat vanuit het zenuwstelsel zelf, als gevolg van een niet goed functionerend of beschadigd zenuwstelsel, noemen we neuropathische pijn (zenuwpijn). Deze kan voortkomen uit het perifere zenuwstelsel (bijv. gordelroos) of het centrale zenuwstelsel.

Pijn in reactie op letsel of een verwonding is normaal, maar het aanhouden van pijn als de oorzaak is weggenomen niet. Pijn gaat over van acute naar chronische pijn door veranderingen die leiden tot een verlaging van de pijndrempel en een overactief pijncentrum.

Volgens sommige theorieën zijn bepaalde persoonlijkheidstypen gevoeliger voor chronische pijn, aangezien deze geassocieerd wordt met angsten, slapeloosheid en depressie. Steeds meer bewijs wijst echter op het tegenovergestelde, namelijk dat chronische pijn dit juist veroorzaakt. Het veranderingsproces valt niet te ontkennen. Chronisch pijn heeft invloed op de structuur van de hersenen (aangetoond door MRI’s) en op het functioneren van de hersenen (aangetoond door EEG’s).

Hoe kan chronische pijn worden behandeld?

De moeilijkheid met chronische pijn is dat als er geen aanwijsbare oorzaak is, deze oorzaak ook niet aangepakt kan worden. Chronische pijn behandeling bestaat vaak uit een combinatie van de onderstaande medicijnen, interventies en/of therapieën:

Niet-opiaten werken vaak goed bij neuropathische pijn. Behalve bekende pijnstillers zoals paracetamol en ibuprofen worden tricyclische antidepressiva (TCA’s), selectieve serotonine-en-noradrenaline-heropnameremmers (SNRI’s) en anticonvulsiva het meeste gebruikt. Waar dit legaal is, wordt ook cannabis gebruikt voor de bestrijding van chronische pijn.

Opiaten zoals codeïne en morfine kunnen nociceptieve pijn bestrijden.
Medische interventies variëren van lokale zenuwblokkades en triggerpointinjecties tot transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS).
Psychologische interventies variëren van cognitieve gedragstherapie en mindfulness tot acceptatietherapie.
Fysiologische interventies zijn bijvoorbeeld gecontroleerde oefeningen en fysiotherapie.
Operatief ingrijpen is een mogelijkheid, al wordt dit zelden gedaan, bijvoorbeeld om zenuwen te ontspannen.
Alternatieve therapieën, variërend van acupunctuur tot hypnose.

Onderbouwd door recent onderzoek heeft er een verschuiving plaatsgevonden naar zelfhulp als manier om chronische pijn onder controle te houden. Patiënten hebben meer zeggenschap over de gekozen behandelopties, waardoor ze beter kunnen omgaan met deze ernstige en moeilijke situatie.