Condooms ter sprake brengen

Schatje, heb je een eh… dinges?

Veilig vrijen, natuurlijk is dat belangrijk. Maar als je net een nieuwe partner hebt of als je met die leuke date naar huis gaat, kan het best lastig zijn. Want hoe begin je over veilig vrijen? En wanneer? Als je samen een drankje gaat doen? Op het moment dat je al uit de kleren bent? Of hoop je dat de ander er zelf mee komt? Vaak lijkt het een stuk romantischer om er maar helemaal niet over te beginnen en het gewoon zonder condoom te doen. Dat is zeker niet verstandig. Een soa heb je namelijk zo te pakken. En daar is niks romantisch aan.

Waarom een condoom zo belangrijk is

Afgelopen week werd op centraal station Utrecht Try Before You Fly geopend; een pop-up store met condooms in alle soorten en maten. De tijdelijke winkel (tot 25 november 2018), compleet met condoomadviseur en paskamer, is een initiatief van SoaAids Nederland. De stichting vestigt hiermee de aandacht op het belang van de condoom om soa’s te voorkomen. De afgelopen jaren is het gebruik van dit voorbehoedsmiddel namelijk drastisch afgenomen, met alle risico’s van dien.

Alarmerende cijfers

Onder seksueel actieve jongeren daalde het condoomgebruik van ruim 80% in 2009 naar 55% in 2017. Van de volwassenen met wisselende contacten doet ruim 5 op de 10 mannen en 4 op de 10 vrouwen onveilig vrijen. En dat is slecht nieuws. ‘We zien dat condoomgebruik niet meer de norm is, terwijl het de beste manier is om je tegen een soa te beschermen,” zegt Hanna Bos, arts infectieziektebestrijding van Soa Aids Nederland.

800 nieuwe hiv-infecties per jaar

Mensen doen steeds vaker een soa test. In 2017 zijn ruim 150.000 soa consulten uitgevoerd bij de Centra Seksuele Gezondheid, 5% meer dan in 2016. Ieder jaar krijgen honderdduizenden Nederlanders een geslachtsziekte. Daarbij gaat het in ruim 800 gevallen om een hiv-infectie. Andere bekende geslachtsziektes zijn onder andere chlamydia, gonorroe, herpes genitalis en hepatitis B. Al deze ziekten zijn te voorkomen door veilig te vrijen met een condoom. Maar dat is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Vooral jongeren doen het steeds vaker onveilig. Stichting SoaAids denkt dat deze doelgroep het risico op een besmetting en de ernst van een soa bagatelliseert. Maar onwennigheid of schaamte kan natuurlijk ook een rol spelen.

Het risico van een soa

Een soa (seksueel overdraagbare aandoening, ook wel geslachtsziekte genoemd) kun je oplopen als je zonder condoom vrijt met iemand die besmet is. De meest voorkomende geslachtsziektes zijn onder andere chlamydia, gonorroe, hiv, herpes genitalis en hepatitis B. Zo’n soa kan je gezondheid behoorlijk aantasten. Het probleem is dat je in het begin niet eens merkt dat je een besmetting hebt opgelopen. Pas na een paar weken of maanden kun je klachten krijgen. Dat begint heel vaag, met wat buikpijn, afscheiding of pijn bij het plassen. In een veel later stadium kunnen er ernstigere klachten optreden. Zo kun je bijvoorbeeld van hepatitis B een leveraandoening krijgen en kan het hiv-virus de ziekte aids veroorzaken. Veilig vrijen is dus heel belangrijk!

Tips voor het gebruik van een condoom

Als je nog niet zo lang seksueel actief bent, is veilig vrijen een hele klus. Je moet een condoom kopen (eng!), het bespreken met je partner (gênant!), en dan ook nog zorgen dat je het dunne, rubberen dingetje zonder scheuren om de penis doet (ingewikkeld!). Een troost: alles went. En alles is te leren. Zo zijn er op internet leuke sites waar je prima tips krijgt. In de pop-up store Try Before You Fly kun je condooms passen en geven ze alle info die je nodig hebt. Wil je liever anoniem blijven? Dan kun je terecht op de gelijknamige webshop. Je kunt hier ook condoomadvies krijgen via de chat. Ook leuk: het online spel Durf het te doen. Hierbij leer je alles over het aanschaffen, bespreken en gebruiken van een condoom.

Hoe breng je een condoom ter sprake?

Het woord condoom is verre van sexy. Bovendien denk je misschien dat het zeurderig of truttig klinkt als je erover begint. Toch is het omdoen van een condoom de enige manier om veilig te kunnen vrijen. Maar hoe breng je het onderwerp ter sprake zonder het gevoel te hebben dat je afgaat? Wij hebben al vast een paar tips voor je:

1. Humor helpt. Bedenk een grappige zin waar jij en je partner om kunnen lachen, maar die de boodschap wel overbrengt. Het beladen woord condoom heb je dan vaak niet eens nodig. Voorbeelden: ‘Wel eerst een jasje aan, voor je het weet heb je een virus!’;
2. Niet zo spitsvondig? Dan is de geen-woorden-maar-daden-aanpak voor jou een goed alternatief. Je zegt niks, maar pakt tijdens het voorspel gewoon een condoom en haalt die al vast uit de verpakking. Geen discussie mogelijk. Waarschijnlijk is je partner nog behoorlijk opgelucht ook;
3. Vraag je vrienden of vriendinnen eens hoe die het onderwerp aanpakken. Wie weet zit er een gouden idee tussen.

Smoesjes

Als je geluk hebt, beseft je partner ook hoe belangrijk veilig vrijen is. Maar het gebeurt soms ook dat hij of zij smoesjes verzint om onder het gebruik van een condoom uit te komen. Veel gehoorde argumenten zijn bijvoorbeeld:

1. Je vertrouwt me toch wel? Ik heb heus geen soa!
2. Het voelt niet lekker met een condoom;
3. Jij bent echt de enige met wie ik het doe;
4. Ik heb een rubberallergie.

Ben je bang dat je je laat ompraten door je partner? Oefen dan van tevoren hoe je het beste kunt reageren. Tip: het online spel Play it safe zorgt ervoor dat je altijd een weerwoord hebt op deze smoesjes.

Vrijen zonder condoom

Veilige seks is belangrijk. Willen jullie op een gegeven moment toch liever zonder condoom vrijen? Laat je dan eerst allebei testen op een soa. Dit kan op zijn vroegst drie maanden na het laatste seksuele contact met een voormalige partner. Eerder testen heeft weinig zin omdat sommige soa’s dan nog niet met een soa test vast te stellen zijn. Wijst de test uit dat jullie allebei soa-vrij zijn, dan kun je een condoom achterwege laten. Wees je er wel van bewust dat je alsnog een soa kunt oplopen als je tussendoor onveilig met een andere partner vrijt. Daarnaast moet je natuurlijk ook denken om anticonceptie als je niet zwanger wilt worden.

Bronnen:

Houwelingen, H. van en Nieuwenhuis, M [20 november 2018]. Nederlanders doen het vaker onveilig en testen massaal soa’s: Vrij veilig campagne is nú nodig. Geraadplegd op 22 november 2018 op https://www.ad.nl/binnenland/nederlanders-doen-het-vaker-onveilig-en-testen-massaal-soa-s-vrij-veilig-campagne-is-nu-nodig~a08fa8ba4/

Rtlnieuws.nl [5 september 2018]. Steeds minder jongeren gebruiken een condoom: ‘Ze zien de ernst van soa’s niet in’. Geraadpleegd op 22 november 2018 op https://www.rtlnieuws.nl/editienl/artikel/4406996/steeds-minder-jongeren-gebruiken-een-condoom

SoaAids.nl [20 november 2018]. Condooms passen op Utrecht Centraal. Geraadpleegd op 22 november 2018, op https://www.soaaids.nl/nl/item/news-public-prof/condooms-passen-op-utrecht-centraal