Haaruitval

Waarom heb ik haaruitval?

Haaruitval is op zich een volkomen natuurlijk proces. Ieder mens verliest elke dag tussen de 50 en 100 haren. Omdat dit wordt ‘goed gemaakt’ door de groei van nieuwe haren, gebeurt er niets met de dikte van het haar. Haaruitval leidt echter tot dunner haar of zelfs kaalheid, bij sterkere haaruitval gedurende een lange(re) periode. Dit haarverlies kan tijdelijk zijn maar ook chronisch.

Telogeen versus erfelijk haarverlies

Tijdelijke, bovengemiddelde haaruitval wordt telogeen haarverlies genoemd en kan bijvoorbeeld ontstaan door stress en geneesmiddelen. De meest voorkomende vorm van chronische haaruitval is het erfelijk bepaalde Alopecia Androgenica. Veel mannen krijgen hier vroeger of later mee te maken. Het komt ook voor bij vrouwen in of na de overgang.

Wat is telogeen haarverlies?

Telogeen haarverlies betekent: ‘overmatige haaruitval door een verstoring van de haargroeicyclus’. Maar hoe werkt de haargroeicyclus en wat zijn telogene haren?

De haargroeicyclus
Haren groeien steeds weer opnieuw in haarzakjes (haarfollikels). Het proces van aanmaak, groei en uitval noemen we de haargroeicyclus. Iedere cyclus bestaat uit 3 fasen. In de anagene fase (van ongeveer 3 jaar) groeit een haar. In de katagene fase vindt in enkele weken de overgang van groei naar rust plaats. In de telogene fase is een haar in rust en valt na circa 4 maanden uit. Op dit moment is de nieuwe haar alweer aangemaakt en begint de cyclus opnieuw.

Acuut- en chronisch telogeen haarverlies
Bij telogeen haarverlies gaan heel veel haren ineens van de groeifase over in de katagene fase. Wanneer zij na enkele weken in de telogene fase belanden vallen zij praktisch tegelijkertijd uit. We spreken van acuut telogene haaruitval wanneer dit korter dan 6 maanden gebeurt. Van chronisch telogeen haarverlies is sprake wanneer de haaruitval langer dan 6 maanden duurt.

Wat is alopecia androgenetica?

Alopecia androgenetica is een chronische vorm van haaruitval die erfelijk is bepaald. Bij mannen is dit de meest voorkomende soort haaruitval. Bij vrouwen komt het veel minder vaak voor. Haaruitval door alopecia androgenetica is het gevolg van een chronische beschadiging van de haarwortels. Hierdoor wordt de haargroeicyclus alsmaar korter, waardoor de haren steeds dunner en korter worden. Uiteindelijk sterft de haarwortel af.

Mannen
Ongeveer 45% van alle blanke mannen tussen de 30 en 40 jaar worden als gevolg van alopecia adrogenetica, in min,- of meerdere mate kaal. Bijna alle blanke mannen krijgen vroeger of later met deze vorm van haaruitval te maken.

Vrouwen
Bij vrouwen komt alopecia androgenetice veel minder vaak voor. Naar schatting treft het 3-6 % van de vrouwen onder de 30. 1 op de 3 vrouwen ouder dan 70 heeft deze vorm van haaruitval. Bij vrouwen ontstaan echter niet, zoals bij mannen, kale plekken. Wel kan de hoofdhuid zichtbaar worden.

Wat veroorzaakt telogeen haarverlies?

Oorzaken acuut telogeen haarverlies

Aan deze verstoring van de haargroeicyclus gaat meestal een uitlokkende gebeurtenis vooraf. Bij circa 1/3 van de mensen met acuut telogeen haarverlies wordt geen oorzaak gevonden. Bij het overig deel wordt deze vorm van haarverlies uitgelokt door de volgende factoren:

• Een bevalling (de meest voorkomende oorzaak);
• Een periode met hoge koorts;
• Een ernstige ziekte;
• Een operatie onder algehele narcose;
• Veel minder eten, bijvoorbeeld bij anorexia nervosa of door een (te) streng dieet;
• Bloedingen;
• Emotionele stress.

Oorzaken chronisch telogeen haarverlies

Chronisch telogeen haarverlies kent veel mogelijke oorzaken. Bij circa 30% van de patiënten is de oorzaak echter onduidelijk.
Mogelijke oorzaken van chronisch telogene haaruitval zijn onder andere:

• Bloedarmoede door ijzergebrek;
• Schildklierafwijkingen;
• Medicatie zoals bijvoorbeeld bloedverdunners, schildklierremmers, bètablokkers en chemotherapie;
• Overmatig gebruik van voedingssupplementen. Bijvoorbeeld vitamine A;
• Ziektes. Denk hierbij aan aandoeningen aan de nieren, lever en alvleesklier;
• Mogelijk psychische stress.

Wat veroorzaakt alopecia androgenetica?

Het is niet helemaal duidelijk hoe alopecia androgenetica ontstaat. Wel wordt aangenomen dat het mannelijk hormoon hieraan ten grondslag ligt. Deskundigen gaan ervan uit dat testosteron in de haarwortel wordt omgezet in dihydroxy-testosteron (DHT). Dit gebeurt onder invloed van een enzym dat hier aanwezig is. Vervolgens beschadigt DHT de haarwortel.

De reden dat alopecia androgenetica veel vaker bij mannen voorkomt dan bij vrouwen, is dat hun testosteronlevels veel hoger zijn. Bij vrouwen ontstaat het vaak in en na de overgang omdat hun oestrogeen- en progesteronniveau dan afneemt. Relatief gezien stijgt hierdoor hun testosteronspiegel.

Telogene haaruitval herkennen

Het enige kenmerk van telogene haaruitval is dat door het haarverlies niet echte kale plekken ontstaan. De haaruitval is meestal diffuus over de hoofdhuid verspreid. Het haar kan plotseling zo sterk gaan uitvallen dat het haar in kort tijdsbestek veel dunner wordt. De haaruitval kan ook langzamer gebeuren, maar langer aanhouden. Alhoewel de haaruitval fors kan zijn, ziet de omgeving of huisarts dit vaak niet. Het haar moet 20-30 % uitvallen, wil het duidelijk zichtbaar zijn.

Alopecia androgenetica herkennen

Alopecia androgenetica kenmerkt zich onder andere door het chronische en geleidelijke proces van haaruitval.

Mannen
Bij mannen ontstaan hierdoor meestal eerst inhammen aan de voorkant van de schedel. Mettertijd trekt de haargrens steeds verder terug. De bovenkant van het hoofd wordt ook alsmaar kaler. Er kan een haarkrans overblijven of men wordt helemaal kaal.

Vrouwen
Het haarverlies bij vrouwen vindt midden op de schedel plaats.

Hoe telogene haaruitval te behandelen

De acute vorm van telogene haaruitval herstelt vanzelf. Meestal gebeurt dit binnen een jaar. Er zijn geen behandelmethoden bekend die het herstel versnellen. Chronisch telogeen haarverlies kan alleen worden behandeld door de oorzaak ervan te verhelpen.

Hoe alopecia androgenetica te behandelen?

Haaruitval door alopecia androgenetica zou met haargroeimiddelen behandeld kunnen worden. Daarnaast zijn er ook bepaalde shampoos die haaruitval zouden verminderen.

Bronnen: thuisarts.nl, haarstichting.nl, huidarts.info, huidinfo.nl