Luie maag

Wat is een luie maag?

Een luie maag is een andere benaming voor ‘een vertraagde maagontlediging’ of ‘maagmotoriekstoornis’. Bij deze aandoening blijft het voedsel veel langer dan normaal in de maag zitten door een storing in de bewegingen van de maag. Veel voorkomende klachten bij een vertraagde maagontlediging zijn misselijkheid en soms ook braken na de maaltijd.

Normaal gesproken

Normaal gesproken blijft voeding zo’n drie uur in de maag om het voor te bereiden op de vertering. Het volgende gebeurt: de maag maakt maagsap aan, dat onder andere spijsverteringsenzymen bevat. Door het samentrekken van de maagspier wordt de voeding gekneed, fijngemalen en goed met het maagsap vermengd. Hierna wordt het afgegeven aan het eerste deel van de dunne darm, ofwel ‘de twaalfvingerige darm’.

Wat gaat er mis?

Bij een luie maag trekt de maagspier niet vaak genoeg of te onregelmatig samen. Hierdoor wordt het voedsel in de maag te traag gekneed en vermengt zich onvoldoende met maagsappen. Bovendien wordt de voeding niet goed naar de darmen voortbewogen. Hierdoor blijft het vaak veel langer dan drie uur in de maag. Soms wordt de voeding ook in te grote stukken aan de dunne darm afgegeven. Het is dan niet voldoende fijngemalen.

Wat veroorzaakt een luie maag?

Vaak is het niet duidelijk waardoor iemand een luie maag heeft. Onderzoek toont dan geen afwijkingen aan de maag aan. Als dit het geval is, wordt een luie maag onder het kopje ‘functionele buikklachten’ of ‘functionele maagdarmklachten’ geplaatst. Dit houdt in dat een verstoorde functie van de maag de klachten veroorzaakt, maar dat er geen zichtbare afwijking te constateren is. Alhoewel de oorzaak niet kan worden aangetoond, bestaat er een sterk vermoeden dat stress een rol speelt.

Van de volgende factoren is wel bekend dat ze een luie maag kunnen veroorzaken:

• Bepaalde medicijnen, zoals medicijnen tegen een hoge bloeddruk, geneesmiddelen tegen de ziekte van Parkinson en sommige kalmeringsmiddelen;
• Suikerziekte. Suikerpatiënten kunnen last gaan krijgen van een luie maag. Vooral een te hoge bloedglucosewaarde vertraagt de maagontlediging. Voor diabetespatiënten is het dus extra belangrijk om te zorgen voor goede bloedsuikerwaarden;
• Een verslechterde nierfunctie;
• Een schildklierafwijking;
• Een maagontsteking als gevolg van een virale,- of bacteriële infectie. De symptomen van een luie maag ontstaan vaak na een buikgriep;
• Een maag,- of slokdarmoperatie. Een luie maag kan ontstaan wanneer hierdoor de zenuwen van de maag beschadigd zijn geraakt;
• Een vernauwing van de maaguitgang. Deze vernauwing kan ontstaan door een (oude) maagzweer, maar ook door een gezwel. Deze zogenoemde stenose veroorzaakt in zeldzame gevallen ernstige klachten.

De symptomen van een luie maag

Vaak genoemde klachten bij een luie maag zijn misselijkheid, net zoals braken na het eten. Patiënten met een ernstige vorm van deze aandoening braken vaak grote hoeveelheden. Daarbij wordt het braaksel meestal zeer krachtig uitgestoten.

Daarnaast kan een luie maag zich uiten in de volgende symptomen:

• Een opgeblazen gevoel;
• Een sterk ‘opgezette’ maag;
• Een drukkend gevoel op de maag (‘alsof er een steen op ligt’);
• Snelle verzadiging (een vol gevoel hebben);
• Oprispingen, opboeren;
• Brandend maagzuur. Hierbij stromen de zure maagsappen terug de slokdarm in. Dit kan leiden tot klachten zoals zure oprispingen en een branderige pijn ter hoogte van de maag.

Hoe wordt een luie maag vastgesteld?

Er zijn een aantal onderzoeken waarmee een luie maag kan worden vastgesteld. Voor dit soort onderzoeken zal uw huisarts u naar het ziekhuis doorverwijzen.

Verschillende soorten maagonderzoeken

• Een maagontledigingsonderzoek. Voorafgaand aan dit onderzoek eet de patiënt een testmaaltijd die een kleine hoeveelheid radioactieve stof bevat. Daarna neemt de patiënt gedurende één aan twee uur plaats voor een camera. Op deze manier kan de weg die de testmaaltijd volgt worden geobserveerd. Bij de variant van dit onderzoek is aan de testmaaltijd octaanzuur toegevoegd. Deze stof wordt afgebroken in de dunne darm, waarbij een stof vrijkomt die je via de longen uitademt. Aan de hand van een ademtest (uitademen door een rietje) kan worden vastgesteld hoeveel tijd de maag nodig had om de testmaaltijd te verteren;
• Drukmeting van de maag. Bij dit onderzoek wordt met een ballonnetje in de maag gemeten of de maagwand na de maaltijd genoeg uitzet. Dit ballonnetje brengt de arts met een flexibele slang, via de mond, in de maag. Hij doet de drukmeting door het ballonnetje een aantal keer op te blazen;
• Gastroscopie. Soms wordt een luie maag gediagnosticeerd met een kijkonderzoek. De arts brengt dan een flexibel slangetje met een cameraatje via de mond en slokdarm in de maag. Als hij dan voedselresten van de afgelopen dagen in de maag ziet, is er sprake van een vertraagde maagontlediging.

De behandeling van een luie maag

De behandeling van een luie maag bestaat meestal uit een combinatie van medicijnen en voedseladvies.

Bij een ernstig vertraagde maagontlediging, waarbij de patiënt veel klachten heeft, kunnen de prokinetica en een aangepaste dieet onvoldoende resultaat geven. Mogelijk is sondevoeding dan een oplossing. Alleen in zeldzame gevallen is een operatieve ingreep noodzakelijk.

Medicijnen

De medicijnen die artsen kunnen voorschrijven tegen een luie maag stimuleren de maagspieren, waardoor deze beter en regelmatiger samentrekken. Daarbij vermindert het misselijkheid.

Voedseladvies

Omdat een luie maag meer tijd nodig heeft om voedsel te verwerken, is het belangrijk om goed op de voeding te letten. Daarom is het beter om matig te zijn met het eten van vette en vezelrijke voeding. Bij deze producten is immers meer tijd nodig om ze te verwerken, waardoor ze de maagontlediging kunnen remmen. Kies in plaats daarvan voor magere en halfvolle zuivelproducten en magere vleesproducten. Muesli, noten, rauwkost en gefrituurd eten kunnen het best gemeden worden.

Vloeibare voeding (zoals soep) past ook in het dieet, omdat dit minder lang in de maag blijft. Alcohol, koffie, koolzuurhoudende dranken, kruiden en specerijen werken klachten juist weer in de hand.

Kleine porties, rustig eten en goed kauwen

Tot slot kan een luie maag ‘een handje worden geholpen’ door kleine porties te eten die goed zijn gekauwd. Neem dus rustig de tijd voor de maaltijd en eet meerdere kleine maaltijden op een dag, in plaats van drie grote. Ook op deze manier kunt u uw klachten verminderen.