Zo word jij je menstruatieproblemen de baas

28 mei is het de ‘Internationale Dag van de vrouwelijke hygiëne’. Een dag om even stil te staan bij de maandelijkse ongemakken waar je als vrouw mee te maken krijgt. Want laten we eerlijk zijn: menstrueren is geen pretje. Veel vrouwen hebben iedere maand last van menstruatieklachten. Dat kan behoorlijk ingrijpend zijn. Toch durft niet iedere vrouw openlijk te praten over dit onderwerp. Jammer, want daardoor blijf je misschien langer met menstruatieproblemen rondlopen dan daadwerkelijk nodig is.

De hoogste tijd dus om open en eerlijk antwoord te geven op de belangrijkste vragen rond ongesteld zijn. Lees mee en word je menstruatieproblemen de baas!

Wat zijn menstruatieproblemen?

De vruchtbaarheidscyclus van de vrouw zit heel slim in elkaar. Onder invloed van de geslachtshormonen oestrogeen en progesteron wordt er iedere maand een eicel tot rijping gebracht. Ook wordt het slijmvlies dat de baarmoeder bekleedt dikker gemaakt. Zo kan een eventueel bevrucht eitje zich goed innestelen.

Vindt er geen bevruchting plaats, dan zorgen de hormonen er ook voor dat het ongebruikte ‘nestje’ weer wordt opgeruimd. Het opgebouwde slijmvlies wordt afgebroken. Daarbij raken wat bloedvaatjes beschadigd waardoor er wat bloed vrijkomt. Het slijm en het bloed worden afgevoerd via de vagina: je wordt ongesteld. Daarna begint de cyclus opnieuw. Gemiddeld duurt dit hele proces 28 dagen, maar een langere of kortere cyclus komt ook vaak voor.

Welke menstruatieproblemen zijn er?

Die maandelijkse schoonmaakactie verloopt niet bij iedereen zonder problemen. Een groot deel van alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd heeft last van menstruatieklachten, zoals:

• PMS, oftewel premenstrueel syndroom (prikkelbaarheid, pijnlijke borsten, extra vocht vasthouden, hoofdpijn in de periode vlak voor de menstruatie);
• Menstruatiepijn (buikpijn, buikkrampen, pijn in de onderrug die uitstraalt naar de benen);
• Hevige menstruaties (ongesteld zijn met veel bloedverlies, vaak met grote stolsels);
• Tussentijdse bloedingen (doorbraakbloedingen);
• Onregelmatige cyclus of een uitblijvende menstruatie.

Eén op de tien vrouwen voelt zich zelfs zo beroerd tijdens haar menstruatie dat ze thuisblijft van haar werk en in haar vrije tijd leuke uitjes aan zich voorbij laat gaan. Zonde, want er is best iets te doen aan menstruatieklachten.

Kan ik menstruatieklachten op een natuurlijke manier verminderen?

Voordat je naar medicijnen grijpt, kun je proberen om menstruatiepijn op een natuurlijke manier te verzachten. De volgende tips kunnen helpen:

• Neem rust. Blijf lekker op de bank of in bed liggen met een goed boek of de afstandsbediening binnen handbereik;
• Zoek warmte. Leg een kruikje op je buik of rug, drink warme thee of neem een warm bad. De warmte laat verkrampte spieren ontspannen waardoor de pijn afneemt.
• Doe spierontspannende oefeningen. Vooral oefeningen om de onderrug los te maken, kunnen helpen;
• Laat je onderrug masseren;

Een gezonde leefstijl helpt ook vaak om menstruatieklachten te verlichten. Eet gezond en probeer regelmatig te bewegen. Probeer af te vallen als je overgewicht hebt. Vrouwen die te zwaar zijn hebben vaker last van menstruatieproblemen zoals een onregelmatige cyclus.

Werken deze tips niet of nauwelijks, dan is het tijd voor wat extra hulp uit het medicijnkastje.

Welke medicijnen zijn er voor menstruatieproblemen?

Er zijn verschillende medicijnen die menstruatieproblemen en andere vrouwelijke ongemakken kunnen verminderen.

Pijnstillers tegen menstruatieproblemen

Bij pijnklachten kun je een ontstekingsremmende pijnstiller (zoals diclofenac, ibuprofen of naproxen) nemen. Deze zogenaamde NSAID’s werken over het algemeen goed tegen menstruatiepijn. Mag of wil je deze pijnstillers niet gebruiken, dan kun je uiteraard paracetamol proberen.

De anticonceptiepil tegen menstruatieproblemen

Als je de anticonceptiepil slikt, wordt je natuurlijke menstruatie vervangen door een onttrekkingsbloeding. Zo’n bloeding is heel licht, veroorzaakt nauwelijks pijn en komt op een vaste dag. Dit is dus een goede oplossing als je veel last hebt van pijn, hevige menstruaties of een onregelmatige cyclus. Keerzijde is wel dat je bij het gebruik van de pil niet zwanger kunt worden. Dat is natuurlijk niet handig als je een kinderwens hebt.

Progestageenhormoon tegen menstruatie- en vruchtbaarheidsproblemen

Een ander medicijn tegen menstruatieproblemen is progestageen, een vrouwelijk geslachtshormoon. Norethisteron (de werkzame stof in Primolut) is bijvoorbeeld zo’n progestageen, net als progesteron (de werkzame stof in Utrogestan). Artsen schrijven een progestageenhormoon onder andere voor bij hevige menstruaties, onregelmatig menstrueren en verminderde vruchtbaarheid, maar ook bij het uitblijven van de eerste menstruatie bij jonge vrouwen. Let op: bij het gebruik van dit medicijn mag je niet zwanger zijn of worden.

Antidepressivum tegen premenstruele problemen

Soms schrijven artsen een antidepressivum voor bij PMS (premenstrueel syndroom). Het gaat dan bijvoorbeeld om de werkzame stof sertraline. Dit middel werkt goed tegen PMS-klachten zoals over-emotioneel zijn, pijnlijke borsten en veel vocht vasthouden.

Hoe kan ik mijn menstruatie uitstellen?

Ongesteld worden, komt natuurlijk nooit gelegen. Maar soms is het gewoon handiger als je je menstruatie even kunt uitstellen. Bijvoorbeeld omdat je net in die week op vakantie bent of een belangrijke presentatie hebt. Gelukkig is dat tegenwoordig heel goed mogelijk.

Menstruatie uitstellen met de pil, vaginale ring of anticonceptiepleister

Een van de voordelen van de anticonceptiepil, -pleister en vaginale ring is dat je er ook je menstruatie mee kunt verschuiven. Dat doe je door de stopweek over te slaan. Handig, want zo kun je zelf bepalen wanneer je ongesteld wordt. De vaginale ring en de anticonceptiepleister kun je maximaal 6 weken gebruiken zonder stopweek. Bij de pil kun je de stopweek meestal langer overslaan. Lees wel altijd eerst de bijsluiter voor de instructies of vraag advies aan een apotheker of arts.

Je menstruatie uitstellen met de pil kan alleen als je een éénfasepil (bijvoorbeeld Microgynon 30, Diane 35 of Yasmin) of een meerfasepil (zoals Qlaira) slikt. Met een minipil (zoals Cerazette) is het niet mogelijk om je menstruatie te verschuiven. Daar staat tegenover dat je bij het gebruik van een minipil in veel gevallen minder vaak of helemaal niet meer ongesteld wordt.

Menstruatie uitstellen zonder de pil, vaginale ring of anticonceptiepleister

Ben je niet aan de pil, maar wil je toch eenmalig je menstruatie uitstellen? Ook dan kun je met behulp van hormonen zelf regelen wanneer je ongesteld wordt. Tijdelijk een middel op basis van norethisteron (Primolut) slikken, is bijvoorbeeld een goede manier om je menstruatie te verschuiven.

Waarom bloed ik buiten de cyclus om?

Ongesteld worden terwijl het nog helemaal geen tijd is voor de menstruatie. Ook dit behoort tot de veel gehoorde menstruatieklachten. Er kunnen een paar redenen zijn voor dit onverwachte bloedverlies, waaronder:

Doorbraakbloedingen door pilgebruik

Als je aan de pil bent en je slaat een of meerdere keren de stopweek over om je menstruatie uit te stellen, kun je last krijgen van doorbraakbloedingen. Las weer iedere maand een stopweek in en kijk of de doorbraakbloedingen verminderen.

Het kan ook zijn dat je een te lichte pil slikt. Er zijn een aantal anticonceptiepillen met een laag hormoongehalte. Die geven minder kans op bijwerkingen, maar kunnen ook tussentijdse bloedingen (ook wel ‘spotting’ genoemd) veroorzaken. Je zou in dat geval een andere pil kunnen proberen.

Tussentijdse bloedingen door medicijngebruik

Sommige medicijnen kunnen doorbraakbloedingen veroorzaken. Slik je bijvoorbeeld vaak aspirine, dan kan dat een oorzaak zijn van tussentijds bloedverlies. Ook bepaalde ontstekingsremmers kunnen deze bijwerking geven. Overleg met een arts of je eventueel een ander medicijn kunt gebruiken.

Tussentijdse bloedingen door chlamydia of gonorroe

Tussentijds ongesteld worden, kan ook wijzen op een soa, zoals chlamydia of gonorroe. Vaak gaan deze geslachtsziekten ook gepaard met andere vaginale klachten, zoals toegenomen vaginale afscheiding, pijn bij het plassen en, bij chlamydia, een onregelmatige menstruatie. Je kunt je bij de huisarts of GGD laten testen op deze soa’s of, als je dat prettiger vindt, een thuistest doen. Heb je inderdaad een van deze soa’s te pakken, dan is het belangrijk om je te laten behandelen met antibiotica (zoals ciprofloxacine) om complicaties te voorkomen.

Andere oorzaken van tussentijdse bloedingen

Doorbraakbloedingen kunnen ook het gevolg zijn van een baarmoedermondontsteking of een andere aandoening van de baarmoeder, zoals een poliep, vleesboom of, in zeldzame gevallen, kanker.

Let op: heb je aanhoudend last van tussentijds bloedverlies, neem dan contact op met een arts. Hij of zij kan de oorzaak van het tussentijds bloedverlies achterhalen en behandelen.

Ik word niet ongesteld, wat kan het zijn?

Als je menstruatie uitblijft terwijl je normaal gesproken (vrij) regelmatig menstrueert, kan dat verschillende oorzaken hebben, zoals:

• Een zwangerschap. Als je seksueel actief bent, dan is het natuurlijk slim om dit als eerste uit te sluiten door middel van een zwangerschapstest. Ook als je de pil slikt!
• Ondergewicht, te streng lijnen of sporten.
• Stress.
• De overgang. Als de menopauze nadert, word je onregelmatig ongesteld. Je menstruatie kan dan ook ineens een paar maanden uitblijven. De meeste vrouwen worden rond hun 50e voor de laatste keer ongesteld maar er zijn ook vrouwen die veel vroeger in de overgang komen.
• Medicijngebruik. Sommige geneesmiddelen, waaronder bepaalde antidepressiva, hebben een verstoord menstruatiepatroon als bijwerking;
• Anticonceptie. Bij sommige anticonceptiepillen kan de menstruatie ontregeld raken of zelfs helemaal uitblijven. Bij de minipil komt dit bijvoorbeeld vrij vaak voor. Ook als je een spiraaltje hebt, kan je menstruatie soms stagneren.
• Bepaalde aandoeningen, zoals een schildklierafwijking of een afwijking aan de eierstokken.

Soms is er gewoon geen verklaring te vinden. Het kan dan bijvoorbeeld liggen aan een wisselend hormoongehalte in het bloed. Vaak word je dan op een gegeven moment vanzelf weer ongesteld. Blijft je menstruatie weg en weet je niet hoe het komt? Bespreek dit dan altijd met een arts.

Meer informatie over je menstruatieproblemen en behandelingen?

Stond jouw vraag over menstruatieproblemen er niet bij? Je kunt natuurlijk altijd een arts om advies vragen. Ook op Dokteronline.com vind je verschillende achtergrondartikelen over alles wat met menstrueren, vaginale klachten, soa’s, zwangerschap of vruchtbaarheid te maken heeft. Je kunt op deze site ook direct een consult aanvragen voor een medische behandeling op deze gebieden. Zo houd je zelf de regie in de hand.

Fijne Dag van de Vrouwelijke Hygiëne!

Over Dokteronline.com

Dokteronline.com is het platform dat consumenten, artsen en apotheken verbindt om tot gerichte zorgbehandeling te komen. Dokteronline.com gelooft in verantwoorde zelfregie als het gaat om goed te behandelen klachten.

Bronnen:

Freya. (z.d.). Je menstruatiecyclus. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.freya.nl/kinderwens/zwangerworden/je-menstruatiecyclus/

KNMP. (2014, 9 december). Menstruatieklachten – Apotheek.nl. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.apotheek.nl/klachten-ziektes/menstruatieklachten#!

KNMP. (2015, 26 mei). Norethisteron – Apotheek.nl. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.apotheek.nl/medicijnen/norethisteron#!

KNMP. (2020a, 12 maart). Progesteron – Apotheek.nl. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.apotheek.nl/medicijnen/progesteron#!

KNMP. (2020b, 19 maart). Sertraline – Apotheek.nl. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.apotheek.nl/medicijnen/sertraline#!

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2014, 17 juli). Ik heb tussentijds bloedverlies | Thuisarts. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.thuisarts.nl/vaginaal-bloedverlies/ik-heb-tussentijds-bloedverlies#

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2018, 1 maart). Ik word al een paar maanden niet ongesteld | Thuisarts. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.thuisarts.nl/vaginaal-bloedverlies/ik-word-al-paar-maanden-niet-ongesteld

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2019, 3 mei). Ik heb veel pijn als ik ongesteld ben (menstruatiepijn) | Thuisarts. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.thuisarts.nl/vaginaal-bloedverlies/ik-heb-menstruatiepijn#medicijnen-bij-pijn-bij-de-ongesteldheid

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2020, 6 mei). Ik wil mijn ongesteldheid uitstellen | Thuisarts. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.thuisarts.nl/menstruatie-uitstellen/ik-wil-mijn-menstruatie-uitstellen

SoaAids. (z.d.). Bloedverlies. Geraadpleegd op 13 mei 2020, van https://www.soaaids.nl/nl/heb-ik-soa/bloedverlies