RSI klachten, dit moet je weten

RSI klachten

Je herkent het misschien wel, aan het einde van je werkdag heb je last van je schouders en voel je pijn in je nek. Je hebt al een vermoeden hoe dat komt. Te lang achter de pc gezeten en te weinig beweging gehad. Je neemt je voor om de volgende keer toch beter op je houding te letten en vaker achter je werkplek vandaag te komen. Dit is heel verstandig, want je zit niet te wachten op RSI klachten.

KANS

De term RSI-klachten is voor veel mensen bekend, maar wat weinig mensen weten is dat sinds 2004 in de gezondheidszorg voornamelijk de term KANS wordt gebruikt. Waarom?

RSI-klachten of KANS?

RSI staat voor ‘repetitive strain injury’ wat wil zeggen dat de klachten veroorzaakt worden door herhaalde belasting. KANS staat voor ‘klachten aan de arm, nek of schouder’ waarbij een oorzaak als trauma of operatie zijn uitgesloten. In de praktijk bleek dat een groep mensen niet goed in het plaatje van RSI-klachten pasten, omdat zij geen herhaalde bewegingen maakten (zoals bijvoorbeeld veel typen). Bij KANS maakt het voor de diagnose niet uit hoe de klachten zijn ontstaan, maar gaat het erom dat ze er zijn.

Specifieke en a-specifieke KANS

Bij KANS wordt onderscheid gemaakt tussen specifieke en a-specifieke KANS. Bij a-specifieke KANS is het niet helemaal duidelijk wat de klachten veroorzaakt, alleen dat deze er zijn. Bij specifieke KANS wordt een oorzaak gevonden voor de klachten. Een aantal voorbeelden van specifieke KANS per regio zijn:

1. Bij nekklachten kun je denken aan een cervicale hernia of lokale artritis.
2. Bij armklachten kun je denken aan een tenniselleboog, carpaaltunnelsyndroom of een ontsteking van je duimpees.
3. Bij schouderklachten kun je denken aan een slijmbeursontsteking, een frozen shoulder of een spierscheurtje.

Hoe ontstaan RSI klachten?

Omdat we het hier hebben over een breed begrip zijn er ook heel veel risicofactoren voor het ontstaan van de klachten. De belangrijkste hiervan is je werk en dan met name wat voor bewegingen je maakt. RSI-klachten kun je zien als een overbelasting.

Kantoorbaan

Het komt bijvoorbeeld vaak voor bij mensen met een kantoorbaan, die lange tijd achter de computer zitten. Je vingers maken steeds dezelfde bewegingen en dat van 9.00 tot 17.00 uur. Je kunt je voorstellen dat dit voor je vingers en pols een te grote belasting kan zijn en dan kunnen er klachten ontstaan.

Laptop

Ook het werken achter een laptop is vaak niet goed voor je houding. Het scherm van de laptop staat vaak te laag waardoor je omlaag moet kijken. Hierdoor wordt de stress op je nek groter en heb je meer kans op het ontwikkelen van RSI klachten.

Fases van de klachten

De klachten ontwikkelen zich geleidelijk in 3 fases:

1. Fase 1: pijn, kramp, vermoeidheid, tintelingen of een doof gevoel tijdens werken. Als je stopt met werken verdwijnen de klachten ook.
2. Fase 2: nu is de pijn ook na het werken aanwezig. De klachten verdwijnen als je een paar dagen rust neemt.
3. Fase 3: de pijn is nu zo goed als altijd aanwezig. Ook zwelling, krachtverlies en een gloeiende/warme huid kunnen aanwezig zijn.

Voorkomen van de klachten

Voorkomen is beter dan genezen. Check regelmatig je houding. Zit je nog wel goed achter je pc? En pas je werkplek aan, zodat je geen klachten ontwikkelt. Staat je scherm op de juiste hoogte? Is je stoel goed afgesteld? Is je bureau hoog genoeg? Dit zijn allemaal factoren die meespelen en waar je goed op moet letten. Strek regelmatig even je benen of schud je schouders even los. Er bestaat speciale RSI software die je helpen herinneren om even te bewegen.

De laatste jaren wordt er veel aandacht besteed aan de preventie van klachten. Mensen worden zich steeds bewuster van de risicofactoren voor het ontwikkelen van RSI klachten. Dat is positief, want RSI klachten kun je beter voorkomen.

Goede werkplek

Het inrichten van je werkplek is belangrijk omdat je op die manier er makkelijk voor kan zorgen dat je een goede houding aanneemt. Ik zal nu aangeven hoe je het risico op RSI-klachten kan verkleinen. Let op: dit betekent niet dat je de klachten niet zal krijgen, je maakt alleen het risico erop kleiner.

1. Laptop of vaste computer? Zoals eerder genoemd is een vaste computer beter, omdat je met een laptop geen goede houding aan kan nemen, doordat het beeldscherm te laag staat. Tenzij je een goede laptop standaard gebruikt, waarmee je het beeldscherm hoger kunt zetten.
2. Muis of touchpad? Onderzoek heeft uitgewezen dat een muis voor minder klachten zorgt dan een touchpad. Let er ook op dat je muis schoon is, een vieze muis werkt onnauwkeuriger, waardoor je meer inspanning moet leveren. Ook is een snoerloze muis handiger, omdat je deze vrijer kan bewegen.
3. Juiste zithouding achter de computer. Zorg ervoor dat je voeten plat op de grond staan of op een voetensteun en je knieën een hoek van 90° maken. Het beste is om met je rug tegen de leuning aan te zitten, rechtop. Je ogen zijn op dezelfde hoogte als je beeldscherm zodat je niet naar boven of beneden hoeft te kijken. Je ellebogen maken een hoek van 90° met je bureau.
4. Beweging. Belangrijk is dat je zorgt voor afwisseling in je bewegen en genoeg pauzes neemt, een korte pauze is al voldoende. Door steeds je bewegingen af te wisselen of even pauze te nemen geef je de regio die aangedaan is even rust. Bijvoorbeeld: je moet veel typen voor je werk, probeer dat dan af te wisselen met een belletje, een praatje met een collega of door even een rondje te lopen.

Behandelen van RSI klachten

RSI-klachten kom ik als fysiotherapeut vaak tegen. Eén van de belangrijkste onderdelen van de behandeling is het nemen van rust of de pijnlijke regio ontlasten. Maar zodra je daarna weer aan het werk gaat, heb je grote kans dat de klachten zich opnieuw ontwikkelen. Daarom is het vooral goed om te kijken hoe je je werkplek zo kunt inrichten dat de belasting op bepaalde structuren minder wordt.

Fysiotherapie

Wanneer de RSI-klachten toch blijven bestaan of steeds weer terugkeren, kan een fysiotherapeut helpen. Het belangrijkste is om vast te stellen waarom de klachten er zijn en wat de instandhoudende factoren zijn. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan spieren die te zwak zijn, waardoor ze laag belastbaar zijn en dus snel overbelast. In dat geval worden er spierversterkende oefeningen gedaan. Welke oefeningen dat zijn hangt af van de oorzaak en locatie van de klacht.

Bronnen: KNGF, RSI-alert.nl, RSI Vereniging, Hogeschool Rotterdam,