7 soorten depressies

Iedereen heeft wel eens het gevoel dat het leven erg zwaar aanvoelt. Zijn deze gevoelens normaal of gaat het een stuk verder? Voel je je alleen in de wintermaanden wat neerslachtiger of ook in andere tijden van het jaar? Hoewel de term “depressie” losjes wordt gebruikt, is het een gedefinieerde medische aandoening. Er zijn zelfs minstens 7 verschillende vormen depressies.

Hoe vaak komt een depressie voor?

Naar schatting heeft één op de tien mensen van tijd tot tijd last van een depressie, en dit cijfer is waarschijnlijk nog aan de lage kant. Veel mensen houden hun klachten namelijk voor zichzelf, omdat ze bang zijn voor het oordeel van anderen of niet willen praten over hun negatieve gevoelens.

Vrouwen en ouderen hebben het vaakst last van depressies. Het risico op een depressie is ook groter wanneer het in de directe familie voorkomt.

Symptomen van een depressie

Een depressie betekent een voortdurend aanwezige neerslachtige stemming. Iedereen voelt zich wel eens somber als alles even tegen lijkt te zitten, maar als de neerslachtige stemming blijft aanhouden kan dit leiden tot de volgende negatieve gevoelens:

• Waardeloosheid
• Hopeloosheid
• Hulpeloosheid
• Angst
• Schuldgevoelens

Er is dan sprake van een depressie in de medische zin van het woord. Als deze gevoelens fysieke symptomen veroorzaken, dan wijst dit nog sterker op een klinische depressie. Symptomen die worden geassocieerd met depressie zijn:

• Slaapproblemen (moeilijk in slaap komen, vroeg wakker)
• Problemen met eetlust/gewicht (te veel of juist te weinig eten)
• Minder energie
• Lager libido

Deze gevoelens en symptomen kunnen een grote negatieve impact hebben op de kwaliteit van het leven en beïnvloeden de werkprestaties, het gezinsleven en sociale activiteiten.

Oorzaken van een depressie?

Een biologische depressie wordt geassocieerd met een disbalans van de neurotransmitters in de hersenen, met name serotonine, noradrenaline en dopamine. Er is echter nog veel discussie over hun precieze rol en de interactie met genen, ervaringen uit de kindertijd en milieu, als het gaat om aanleg voor depressie.

Maar wat de basis ook is, de uiteindelijke triggers zijn gewone levensgebeurtenissen:

• Problemen op het werk
• Relatieproblemen/scheiding
• Familiestress
• Financiële zorgen
• Verlies van een dierbare

Soms is er een medische oorzaak voor de depressie, zoals:

• Langdurige ziekte (kanker, hartziekte, diabetes)
• Een hormonale stoornis
• Hersenbeschadiging (beroerte, Parkinson, multiple sclerose, dementie)
• Psychische aandoeningen zoals schizofrenie

Ook bepaalde geneesmiddelen kunnen als bijwerking neerslachtigheid veroorzaken, bijvoorbeeld benzodiazepinen (gebruikt bij angst- en slaapstoornissen) en steroïden.

Recreatieve drugs, in het bijzonder alcohol, worden ook vaak geassocieerd met depressie.

7 soorten depressies

De meest voorkomende vorm van depressie wordt een ernstige depressieve episode genoemd. Hierbij is sprake van de gevoelens en symptomen zoals hierboven beschreven, gedurende een periode langer dan twee weken. Er zijn echter nog 7 andere vormen van depressies.

1. Persistente depressieve stoornis

In dit geval zijn de symptomen minder ernstig, maar houden ze wel gedurende een periode langer dan twee jaar aan. Dit wordt ook dysthymie of dysthyme stoornis genoemd. Gevoelens van hopeloosheid zijn kenmerkend voor deze vorm.

2. Bipolaire stoornis

Dit betekent dat ernstige depressies worden afgewisseld met manische periodes. Dit wordt dan ook vaak manische depressie genoemd en moet behandeld worden met speciale stemmingsstabilisatoren.

3. Atypische depressie

Hierbij kan de stemming tot wel twee maanden normaal zijn, en worden periodes van een opgewonden stemming afgewisseld met periodes met een depressieve stemming. Dit wordt ook een cyclothyme stoornis genoemd.

4. Situationele depressie

Waarbij de neerslachtigheid een reactie is op een specifieke gebeurtenis. Een andere naam hiervoor is aanpassingsstoornis, een dergelijke depressie verdwijnt meestal vanzelf zonder behandeling.

5. Psychotische depressie

Dit is een ernstige vorm van depressie die gepaard gaat met wanen en hallucinaties met betrekking tot de onderliggende gevoelens. Deze vorm van depressie moet worden behandeld met antipsychotica en soms elektroconvulsietherapie (ECT).

6. Seizoensgebonden depressie

In het Engels Seasonal Affective Disorder (SAD), veroorzaakt door een tekort aan natuurlijk licht. In de winter kunnen mensen in landen met kort daglicht hier last van krijgen. Winterdepressie kan behandeld worden met speciale lichttherapie.

7. Prenatale/postnatale depressie

Hiermee worden de neerslachtige gevoelens bedoeld bij vrouwen die bijna gaan bevallen of recent zijn bevallen. Een dergelijke depressie wordt veroorzaakt door een combinatie van de angst rondom de geboorte van de baby en de vaak ingrijpende veranderingen in het leven. Deze depressie wordt op dezelfde manier behandeld als andere soorten depressie.

Hoe wordt een depressie gediagnosticeerd?

Zoals veel psychische aandoeningen wordt ook een depressie gediagnosticeerd door een arts, waarbij de nadruk ligt op gevoelens, stemmingen en gedrag. Uiteraard moeten medicijngebruik en ziekte worden uitgesloten als oorzaken voordat geconcludeerd kan worden dat een depressie de echte oorzaak is.

Behandeling van depressies

Er zijn twee traditionele behandelingen voor depressies. Afhankelijk van de persoonlijke situatie kan gekozen worden voor een van beide behandelingen of een combinatie daarvan.

Psychologische therapieën

Psychologische hulp kan zeer divers zijn. Het kan gaan van counseling (nieuwe manieren vinden om problemen te benaderen), cognitieve gedragstherapie (negatieve gedachten en gedrag ombuigen) en psychoanalyse (diepere lagen van gedachten verkennen) tot interpersoonlijke therapie en begeleide zelfhulp.

Antidepressiva

Deze medicatie werkt in op de neurotransmitters in de hersenen en wordt voorgeschreven in ernstigere gevallen. Het duurt enkele weken voordat ze werken, ze kunnen significante bijwerkingen hebben en moeten langzaam afgebouwd worden. Voorgeschreven antidepressiva zijn SSRI’s (fluoxetine, sertraline, ciptalopram), SNRI’s (duloxetine, venlafaxine), atypische (mirtazapine) en TCA’s (amitriptyline).

Dus voel je je erg neerslachtig, aarzel dan niet en maak een afspraak met een arts om jouw gevoelens te bespreken.

© Syed Z Arfeen
Medisch adviseur
April 2017