Uitstrijkje: niet leuk, wel belangrijk!

Vrouwen vanaf 30 jaar ontvangen elke vijf jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Oftewel: tijd voor het uitstrijkje. De meeste vrouwen gaan met frisse tegenzin naar de huisarts om mee te doen aan deze screening. Een aantal dames ziet echter zo op tegen de procedure dat ze de oproepkaart bij het oud papier gooien en er het beste van hopen. Toch is deze struisvogelpolitiek niet verstandig. Natuurlijk is een uitstrijkje maken geen pretje. Maar het kan wel je leven redden!

Baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door het Humaan Papillomavirus (HPV). Dit virus is seksueel overdraagbaar en kan de cellen in de baarmoederhals afwijkend maken. Meestal ruimt het lichaam deze cellen zelf op. Een enkele keer gebeurt dit niet. De afwijkende cellen kunnen dan uitgroeien tot kankercellen. Symptomen van baarmoederhalskanker zijn onder andere:

1. Vaginale bloedingen tussen de menstruaties in;
2. Vaginale bloedingen tijdens of vlak na seks;
3. Vaginale bloedingen na de menopauze;
4. Afwijkende vaginale afscheiding.

Per jaar krijgen 700 vrouwen in Nederland baarmoederhalskanker. Een deel van deze groep overleeft het niet: jaarlijks overlijden zo’n 250 vrouwen aan de gevolgen van deze ziekte.

Uitstrijkje maken – hoe gaat dat?

Het uitstrijkje is bedoeld om baarmoederhalskanker in een voorstadium op te sporen. Op die manier kan er direct worden ingegrepen en kan de ziekte zich niet verder ontwikkelen. Tijdens het uitstrijkje haalt de huisarts met een soort wattenstaafje wat slijm uit de baarmoedermond. Dit geeft soms een vervelend gevoel, alsof je ongesteld bent. Op de site kanker.nl lees je hoe het maken van een uitstrijkje precies in zijn werk gaat.

Mogelijke uitslagen

Een uitstrijkje maken is in een paar minuten gebeurd. In een laboratorium wordt vervolgens gekeken of het slijm afwijkende cellen bevat. Na een paar weken ontvang je de uitslag. Er zijn vier uitslagen mogelijk:

1. PAP 0 (bij 2% van de vrouwen): Uitstrijkje was niet goed te beoordelen. Het uitstrijkje wordt na 6 weken herhaald.
2. PAP 1 (bij 95% van de vrouwen): Geen afwijkingen. Het uitstrijkje wordt na 5 jaar herhaald.
3. PAP 2 (bij 2 tot 3% van de vrouwen): Lichte afwijkingen. Er wordt na 6 en 12 maanden een nieuw uitstrijkje gemaakt.
4. PAP 3, 4 of 5 (bij minder dan 1% van de vrouwen): Ernstige afwijkingen. Een gynaecoloog zal de behandeling overnemen. Een PAP 3-uitslag wil overigens nog niet zeggen dat er sprake is van baarmoederhalskanker. Wel duidt deze uitslag in ieder geval op een voorstadium ervan.

Thuistest uitstrijkje

Een uitstrijkje laten maken kan voorkomen dat je baarmoederhalskanker krijgt. Zie je erg op tegen een bezoekje aan de huisarts? Dan kun je tegenwoordig ook een HPV thuistest doen. De HPV test stelt vast of je besmet bent met het Humaan Papillomavirus, het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Een thuistest uitstrijkje is heel eenvoudig in gebruik: je haalt met een speciaal kwastje wat slijm uit je vagina en stuurt dat op naar het laboratorium. Na een paar dagen kun je online de uitslag opvragen. Is de uitslag positief, neem dan wel contact op met je huisarts. Deze zal je dan verder onderzoeken of adviseren.

Bronnen: RIVM, kanker.nl