Aciclovir

Wat is aciclovir?

De werkzame stof aciclovir behoort tot de virusremmers. Dit geneesmiddel zorgt ervoor dat bepaalde herpesvirussen zich niet langer kunnen uitbreiden. Medicijnen met aciclovir zijn verkrijgbaar in de sterktes 50 mg per gram (te gebruiken op de huid), 40 mg per milliliter (om in te nemen) en 200 mg, 400 mg en 800 mg (om in te nemen). Medicijnen met aciclovir voor op de huid zijn verkrijgbaar zonder recept. Oogzalf met aciclovir is op recept verkrijgbaar. Medicijnen met aciclovir om in te nemen, worden ook op recept vertrekt.

Waar wordt aciclovir voor gebruikt?

Virusremmers op basis van aciclovir worden gebruikt bij de behandeling van virusinfecties met het herpesvirus. Deze virussoort kent verschillende varianten. Het herpes simplexvirus kan een koortslip veroorzaken, maar ook de geslachtsziekte herpes genitalis. Het herpes zostervirus kan leiden tot gordelroos.

Koortslip

Een koortslip is te herkennen aan de volgende symptomen:

• Prikkelend, pijnlijk gevoel op de rand van de lip;
• Na een aantal dagen ontstaat er op de aangedane plek een pijnlijk, jeukend, nattend zweertje;
• Het zweertje droogt in, waarna het korstje eraf valt.

Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpes simplexvirus en is zeer besmettelijk.

Herpes genitalis (soa)

De soa herpes genitalis geeft niet altijd klachten. Treden die wel op (meestal rond een week na de besmetting), dan kunt u de geslachtsziekte herkennen aan de volgende symptomen:

• Blaasjes op de geslachtsdelen, de anus en/of in en rond de mond;
• De blaasjes voelen branderig aan;
• Soms is er sprake van opgezette klieren en/of koorts;
• Plassen kan pijnlijk zijn;
• Na drie weken verminderen de klachten.

Gordelroos

Het herpes zostervirus kan gordelroos veroorzaken. Een aanval van gordelroos verloopt meestal als volgt:

• Pijn en/of jeuk op de romp, meestal aan een zijde;
• Op de aangedane plek verschijnen na een aantal dagen blaasjes en wordt de huid rood;
• Na ongeveer twee tot vier weken verminderen de klachten.

Het herpes zostervirus is een overblijfsel van een besmetting met het waterpokkenvirus. Herpes zoster is bij de meeste mensen dus al van kind af aan in het lichaam aanwezig. Soms wordt het virus op latere leeftijd actief. Er ontstaat dan een uitbraak van gordelroos.

Hoe helpt aciclovir?

De werkzame stof aciclovir kan een uitbraak van het virus in de kiem smoren of het herstel van de klachten versnellen. Dit medicijn kan het herpesvirus echter niet doden. Het virus blijft sluimerend in het lichaam aanwezig en kan later opnieuw de kop opsteken. Dat kan vooral gebeuren als de weerstand vermindert, bijvoorbeeld door ziekte, oververmoeidheid of een onevenwichtig eetpatroon.

Hoe gebruik ik het middel?

In welke vormen is de werkzame stof verkrijgbaar?

Medicijnen met aciclovir zijn er in de volgende vormen:

• Crème voor op de huid. De crème wordt gebruikt om blaasjes en jeuk op de huid of lip te verminderen.
• De zalf is bedoeld voor virusinfecties in het oog.
• Tablet en drank. Medicijnen met aciclovir om in te nemen, worden vooral voorgeschreven als kuur bij hevige klachten of om een nieuwe uitbraak van het virus te voorkomen.

Aciclovir is ook verkrijgbaar als infuusvloeistof.

Hoeveel mag ik ervan innemen? De dosering wordt bepaald door een arts. Algemene richtlijnen voor het gebruik van medicatie met aciclovir bij een uitbraak van het virus zijn als volgt:

Aciclovir crème/oogzalf:

• Breng een kleine hoeveelheid crème of zalf aan op de aangedane plek.

Aciclovir tabletten of drank:

• Volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar: 200 mg per keer.
• Kinderen jonger dan 2 jaar: 100 mg (2,5 ml suspensie) per keer.

Herpes zoster (gordelroos):

• Volwassenen: 800 mg per keer.

Om een uitbraak van, of infectie met het virus te voorkomen, kan een arts een andere dosering voorschrijven.

Hoe vaak mag ik het gebruiken? Gebruik dit geneesmiddel vijfmaal per dag (om de vier uur). U hoeft het medicijn ’s nachts niet te gebruiken.

Hoelang mag ik het blijven innemen? Een kuur met aciclovir duurt doorgaans 5 dagen. Bij de behandeling tegen gordelroos duurt een standaardkuur 7 dagen. Heeft dit onvoldoende effect, dan kan een arts deze periode verlengen. Maak de kuur altijd helemaal af, ook als u geen last meer heeft van de klachten.

De tabletten zijn niet geschikt voor hele jonge kinderen. Voor deze doelgroep is een drankje met aciclovir beschikbaar.

Wat moet ik doen als ik een dosis ben vergeten? Neem het medicijn op vaste tijdstippen in. Zo vergeet u minder snel een dosis. Bent u toch veregeten om het medicijn met aciclovir te gebruiken, dan kunt u dat alsnog doen, tenzij het al bijna tijd is voor de volgende dosis. Neem nooit een dubbele hoeveelheid van het medicijn om de vergeten dosis in te halen.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

De werkzame stof aciclovir wordt doorgaan goed verdragen. Een enkele keer kunnen er bijwerkingen optreden, zoals:

Vaak

• Troebel zicht na gebruik van de oogzalf. Deze bijwerking trekt vanzelf weg.

Zelden

• maagdarmklachten (bij oraal gebruik)
• hoofdpijn
• vermoeidheid
• duizeligheid
• huiduitslag, soms met jeuk
• overgevoeligheid voor zonlicht of andere vormen van uv-straling (zonnebank)
• branderig gevoel op de huid (bij het gebruik van crème)

Zeer zelden

• overgevoeligheidsreacties
• aandoeningen aan lever/nieren

Overleg met een arts als u last heeft van bijwerkingen, ook als het gaat om klachten die niet vermeld staan in de bijsluiter.

Heeft aciclovir wisselwerkingen met andere medicijnen?

De werkzame stof aciclovir kan een wisselwerking hebben met andere medicijnen, zoals:

• Ciclosporine (medicijn dat de afweer onderdrukt);
• Bepaalde geneesmiddelen tegen hiv-infecties.

Dit geldt alleen voor medicijnen met aciclovir die worden ingenomen. Bij gebruik van aciclovir crème op de huid zijn geen wisselwerkingen bekend. Gebruikt u aciclovir oogzalf en moet u daarnaast nog andere medicijnen in het oog gebruiken, wacht dan per medicijn vijf minuten voordat u het volgende middel in het oog aanbrengt.

Mag ik dit middel gebruiken als ik zwanger ben of borstvoeding geef?

Zwangerschap: medicijnen met aciclovir hebben geen nadelig effect op de zwangerschap of op de baby. U kunt dit geneesmiddel dus zonder bezwaar gebruiken als u in verwachting bent of als u zwanger wilt worden.

Borstvoeding: dit medicijn heeft geen invloed op de productie van moedermelk. Als aciclovir wordt ingenomen, komt de stof wel in kleine hoerveelheden in de moedermelk terecht. Bij kortdurend gebruik kan dat geen kwaad. Slinkt u dit medicijn langdurig, dan is het beter om te stoppen met het geven van borstvoeding.

Vruchtbaarheid: er zijn geen aanwijzingen dat aciclovir de vruchtbaarheid nadelig beïnvloedt. U kunt dit middel gewoon innemen als u een kinderwens heeft.

Kan ik bij gebruik van aciclovir autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

Autorijden: de werkzame stof aciclovir heeft doorgaans geen invloed op het reactievermogen. Ervaart u toch klachten als duizeligheid, neem dan geen dele aan het verkeer. Na het aanbrengen van de oogzalf kunt u tijdelijk last hebben van wazig zicht. Dit verdwijnt vanzelf. Neem geen deel aan het verkeer zolang uw zicht vertroebeld is.

Alcohol: medicijnen met aciclovir hebben geen wisselwerking met sterke drank. Er geldt voor dit middel dan ook geen waarschuwing als het gaat om het gebruik van alcohol.

Voeding: U kunt de tabletten of drank met aciclovir innemen met voedsel of op een lege maag. Voor medicijnen met aciclovir geldt verder geen beperking als het gaat om voeding.

Kan ik zomaar stoppen met dit middel?

Maak de voorgeschreven kuur altijd helemaal af. Stopt u te vroeg met het gebruik van het medicijn, dan kan het virus direct weer de kop opsteken en komen de klachten terug.

Welke medicijnen bevatten aciclovir?

Aciclovir is het actieve bestanddeel in de volgende medicijnen:

• Zovirax

Bronnen

Apotheek.nl (z.j.). Aciclovir Werkzame stof: aciclovir om in te nemen, geraadpleegd op 1 november 2018, op https://www.apotheek.nl/medicijnen/aciclovir-om-in-te-nemen?product=aciclovir#!

Apotheek.nl (z.j.). Aciclovir op de huid, geraadpleegd op 1 november 2018, op https://www.apotheek.nl/medicijnen/aciclovir-op-de-huid#!

Apotheek.nl (z.j.). Aciclovir in het oog, geraadpleegd op 1 november 2018, op Apotheek.nl (z.j.). Aciclovir op de huid, geraadpleegd op 1 november 2018, op https://www.apotheek.nl/medicijnen/aciclovir-in-het-oog#!

Farmacotherapeutisch Kompas (z.j.). Aciclovir, geraadpleegd op 1 november 2018, op https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/a/aciclovir#samenstelling

Farmacotherapeutisch Kompas (z.j.). Aciclovir (cutaan), geraadpleegd op 1 november 2018, op https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/a/aciclovir__cutaan_#global-nav

Soa Aids Nederland (z.j.). Herpes genitalis, geraadpleegd op 1 november 2018, op https://www.soaaids.nl/nl/soas/meest-voorkomende-soas/herpes-genitalis