Codeïne

Wat is codeïne?

Codeïne werkt pijn- en hoestprikkeldempend. De stof behoort tot de zogenaamde opioïde pijnstillers: medicijnen die invloed hebben op het centrale zenuwstelsel.

De werkzame stof codeïne is verkrijgbaar in tabletten van 10 mg, 15 mg en 20 mg. In deze sterktes is codeïne uitsluitend verkrijgbaar op recept. Codeïne wordt soms ook toegevoegd aan hoestdrank in een lage dosering (0,39 mg per milliliter siroop). Deze hoestdrank is zonder recept verkrijgbaar.

Waar wordt codeïne voor gebruikt?

Artsen schrijven tabletten met codeïne voor bij lichte tot matige pijnklachten waarbij paracetamol of een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) niet voldoende werkt.

Codeïne kan ook worden gebruikt bij een aanhoudende kriebelhoest (ook wel droge hoest of prikkelhoest genoemd). De werkzame stof codeïne zorgt ervoor dat de hoestprikkel afneemt. Het middel is niet geschikt voor een slijmhoest.

Hoe gebruik ik het middel?

In welke vormen is de werkzame stof verkrijgbaar?

De werkzame stof codeïne is verkrijgbaar in tabletvorm. Het geneesmiddel wordt ook verwerkt in sommige hoestdranken.

Hoeveel mag ik ervan innemen?

Een arts bepaalt altijd hoeveel codeïne u moet innemen. De algemene adviezen voor het gebruik van codeïne zijn als volgt:

Bij pijn

Volwassenen

• Tabletten: 30 tot 60 mg per keer, om de 6 uur. Neem in totaal niet meer dan 240 mg codeïne per etmaal in.

Kinderen vanaf 12 jaar

• Tabletten: 0,5 tot 1 mg per kilo lichaamsgewicht per keer, zo nodig elke 6 uur. Geef kinderen in totaal niet meer dan 240 mg codeïne per etmaal.

Bij hoest

Volwassenen

• Tabletten: 10–20 mg zo nodig elke 6 uur. Neem niet meer dan 120 mg codeïne per dag in.
• Stroop: 20 ml (= 7,8 mg codeïne) maximaal viermaal per etmaal.

Kinderen vanaf 12 jaar

• Tabletten: 5–10 mg zo nodig elke 6 uur. Dit mag eventueel verhoogd worden tot een maximum van 60 mg per etmaal.
• Stroop: 20 ml (= 7,8 mg codeïne) per keer, maximaal viermaal per dag.

Hoe vaak mag ik het gebruiken?

Het algemene advies is om codeïne met tussenpozen van minimaal zes uur in te nemen. Per etmaal mag u het middel dus viermaal innemen.

Hoelang mag ik het blijven innemen?

Het advies is om geneesmiddelen met codeïne niet langer dan drie dagen achter elkaar te gebruiken. Codeïne is niet geschikt voor kinderen jonger dan 12 jaar.

Wat moet ik doen als ik een dosis ben vergeten?

Bent u vergeten om het medicijn in te nemen, doe dat dan alsnog. Zorg ervoor dat er tussen twee doseringen altijd minimaal 6 uur zit. Neem nooit een dubbele hoeveelheid om de vergeten dosis in te halen.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Medicijnen kunnen soms bijwerkingen geven. De bijwerkingen die gemeld zijn bij het gebruik van codeïne, zijn onder andere:

Soms

• slaperigheid of sufheid
• obstipatie (verstopping)

Zelden

• duizeligheid
• misselijkheid

Zeer zelden:

• overgevoeligheidsreacties
• moeilijker ademhalen

Zoek direct medische hulp als u last krijgt van ernstige bijwerkingen. Meer informatie over de bijwerkingen is te vinden in de bijsluiter.

Heeft codeïne wisselwerkingen met andere medicijnen?

Geneesmiddelen met codeïne kunnen de werking van andere medicijnen beïnvloeden, en omgekeerd. Codeïne heeft bijvoorbeeld een wisselwerking met (genees)middelen die ook inwerken op het centrale zenuwstelsel, zoals:

• alcohol
• bepaalde slaapmiddelen, rustgevende en kalmerende middelen (benzodiazepinen)
• antipsychotica
• angstremmers
• narcosemiddelen
• naltrexon (wordt gebruikt bij ontwenningsverschijnselen)
• sterke pijnstillers zoals buprenorfine en pentazocine
• MAO-remmers (antidepressiva die ook gebruikt worden bij de ziekte van Parkinson)

Mag ik dit middel gebruiken als ik zwanger ben of borstvoeding geef?

Zwangerschap

Gebruik middelen met codeïne uitsluitend op advies van een arts als u zwanger bent.

Borstvoeding

Codeïne komt terecht in de moedermelk. Geef daarom geen borstvoeding als u codeïne gebruikt.

Vruchtbaarheid

De werkzame stof codeïne heeft voor zover bekend geen invloed op de vruchtbaarheid.

Kan ik bij gebruik van codeïne autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

Autorijden

Door het gebruik van codeïne kunt u zich slaperig voelen of minder alert reageren. Bestuur geen voertuig of zware machine als u hier last van heeft.

Alcohol

Sterke drank versterkt het effect van codeïne. U mag geen alcohol drinken zolang u behandeld wordt met codeïne.

Voeding

U kunt de tabletten met of zonder voedsel innemen.

Kan ik zomaar stoppen met dit middel?

Als u medicijnen met codeïne kortstondig (een paar dagen) heeft gebruikt, dan kunt u zonder problemen in een keer stoppen. Heeft u het middel langdurig ingenomen, dan is het beter om het gebruik geleidelijk af te bouwen. Een arts kan u hierover adviseren.

Welke medicijnen bevat codeïne?

De werkzame stof codeïne zit onder andere in de volgende medicijnen:

• Codeïne
• Codeïnefosfaat
• ACCod
• Natterman Bronchicum Extra Sterk (hoestsiroop)
• Natterman Melrosum Extra Sterk (hoestsiroop)

Bronnen: ‘codeïne’, ontleend aan Apotheek.nl (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie), https://www.apotheek.nl/medicijnen/codeine#belangrijk-om-te-weten-over-codeine

‘Codeïne’, ontleend aan Farmacotherapeutisch Kompas (Zorginstituut Nederland), https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/c/codeine

‘Patiëntenbijsluiter Codeïnefosfaat ratiopharm 10 mg’, ontleend aan Geneesmiddeleninformatiebank.nl (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen), https://www.geneesmiddeleninformatiebank.nl/ords/f?p=111:3::SEARCH:NO::P0_DOMAIN,P0_LANG,P3_RVG1:H,NL,53361