Combinatiepil

Een combinatiepil is een anticonceptiepil die twee soorten hormonen bevat, namelijk oestrogeen en progestageen. Er bestaan veel verschillende soorten combinatiepillen, deze worden ingedeeld in generaties en fases.

Wat is een combinatiepil?

Elke combinatiepil bevat de twee hormonen oestrogeen en progestageen, alleen de hoeveelheid ervan kan verschillen per pil. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende generaties, afhankelijk van de hoeveelheid progestageen in de pil zit en wanneer het product ontwikkeld is.

• De eerste generatie pillen dateert uit de jaren zestig, deze bevatten een hoge dosis oestrogeen. Over het algemeen geeft deze pil veel bijwerkingen.
• De tweede generatie pil is in de jaren zeventig geïntroduceerd en is vandaag de dag nog steeds verkrijgbaar. Deze pil bevat minder oestrogeen zodat er minder last is van bijwerkingen.
• De derde generatie komt uit de jaren tachtig en negentig en bevat een lage dosis oestrogeen en nieuwe soorten progestageen. Deze pillen zijn gunstig tegen acne, maar geven een verhoogd risico op trombose.
• Pillen uit de vierde generatie bevatten nieuwe synthetische progestagenen en geven tevens meer risico op veneuze aandoeningen, zoals trombose.

Daarnaast wordt de combinatiepil ingedeeld in fases. Zo zijn er eenfasepillen en meerfasenpillen, zoals driefasepillen en vierfasenpillen.

Het onderscheid is vrij eenvoudig: bij eenfasepillen bevatten alle pillen dezelfde hoeveelheid oestrogeen en progestageen en bij meerfasenpillen bevatten de pillen verschillende hoeveelheden hormonen. In één strip meerfasenpillen zitten verschillend gekleurde pillen die in de juiste volgorde gebruikt moeten worden. Dit verandert echter niets aan de betrouwbaarheid ervan. Er bestaan tevens combinatiepillen zonder stopweek.

Wanneer wordt de combinatiepil gebruikt?

De combinatiepil wordt in de volgende gevallen voorgeschreven:

• Om zwangerschap te voorkomen
• Bij hevige menstruatiepijn
• Bij abnormaal vaginaal bloedverlies
• Om de menstruatie uit te stellen
• Bij acne

Voorkomen van zwangerschap

De combinatie van de oestrogeen- en progestageenhormonen in de combinatiepil remt de eisprong en voorkomt dus dat er een eicel vrijkomt tijdens de cyclus. Daarnaast zorgen de hormonen ervoor dat de slijmprop in de baarmoederhals moeilijk doordringbaar is voor zaadcellen en dat de binnenkant van de baarmoeder minder geschikt is voor het innestelen van een bevruchte eicel. Bij correct gebruik is de betrouwbaarheid van de combinatiepil erg hoog.

Bij hevige menstruatiepijn en abnormaal bloedverlies

Deze pil wordt ook voorgeschreven aan vrouwen die last hebben van ernstige menstruatiepijn en bij abnormaal bloedverlies. De bloeding die ontstaat na inname van de laatste pil van een strip, is namelijk geen echte menstruatie maar een onttrekkingsbloeding die ontstaat omdat je stopt met de hormonen. Omdat er zoals bij een gewone menstruatie geen baarmoederslijmvlies wordt afgestoten, is de bloeding veel minder heftig, korter en minder pijnlijk.

Uitstellen van de menstruatie

Met een combinatiepil kun je de menstruatie ook uitstellen. Als je een eenfasepil gebruikt, dan doe je dit door geen stopweek in te lassen, maar na de laatste pil van een strip meteen door te gaan met een nieuwe strip. Als je een combinatiepil met 28 pillen per strip gebruikt, dan neem je de laatste 4 pillen (dit zijn placebopillen) niet in maar begin je na inname van de 24e pil meteen met een nieuwe strip. Als je een meerfasenpil gebruikt dan is het uitstellen van de menstruatie moeilijker, neem hiervoor contact op met uw huisarts.

Verminderen van acne

Daarnaast kan de combinatiepil gebruikt worden om acne te verminderen. In de puberteit en rond de menstruatie zorgen mannelijke hormonen en vrouwelijke progestageenhormonen ervoor dat de talgklieren van de huid meer talg produceren. Hierdoor kunnen poriën verstopt raken en ontstekingen ontstaan, oftewel puistjes. De combinatiepil herstelt de balans tussen deze hormonen.

Hoe wordt de combinatiepil gebruikt?

Bij een eenfasepil met 21 pillen per strip, neem je gedurende 3 weken elke dag een pil, eventueel met een beetje water. Je mag de tabletten met of zonder voeding innemen, maar hou er rekening mee dat het belangrijk is dat je de tabletten elke dag rond hetzelfde tijdstip inneemt. Na het beëindigen van een strip stop je een week. Tijdens deze week neem je geen pil in en krijgt je normale menstruatie.

Na de stopweek begin je aan een nieuwe strip. Als je een pil met een strip van 28 tabletten gebruikt, dan neem je gedurende 24 dagen een bepaalde kleur pillen in en vervolgens 4 dagen een andere kleur pil. Deze kleur verschilt per merk pil. Tijdens de dagen dat je deze vier tabletten inneemt, word je ongesteld, dit is een zogenaamde onttrekkingsbloeding.

Wanneer kun je beginnen met de eerste strip?

De richtlijnen zijn afhankelijk van je beginsituatie:

Heb je de afgelopen maand geen hormonaal anticonceptiemiddel gebruikt?
Begin dan met de pil op de eerste dag van je cyclus (dit is de eerste dag van je menstruatie). Je bent dan meteen beschermd tegen zwangerschap.

Overschakeling van een andere hormonale combinatiepil?
In dit geval kan je het beste met de combinatiepil beginnen op de dag na de laatste werkzame tablet (de laatste tablet met werkzame bestanddelen) van je vorige pilstrip, maar niet later dan op de dag na de tabletvrije dagen van je vorige pil (of na de laatste niet-werkzame tablet van je vorige pil).

Volg het advies van je arts op wanneer je overschakelt van een gecombineerde vaginale anticonceptiering of anticonceptiepleister.

Overschakeling van anticonceptie met alleen een progestageen?
Voorbeelden zijn de minipil, prikpil, een implantaat of een progestageenspiraaltje. Je kunt elke dag beginnen. Houd er echter rekening mee dat je in elk geval de eerste 7 dagen van het pilgebruik een extra voorbehoedmiddel moet gebruiken.

Na een miskraam of abortus?
Volg het advies van uw arts.

Nadat je bent bevallen?
Dan kun je na 21 tot 28 dagen met de pil beginnen. Als je na dag 28 begint, moet je de eerste 7 dagen een extra voorbehoedmiddel gebruiken, zoals een condoom.

Ben je een pil vergeten in te nemen?

Wat je moet doen ligt aan het soort pil dat je gebruikt. Over het algemeen geldt het volgende voor eenfasepillen:

Als je minder dan 24 uur te laat bent met het innemen van een tablet, is de bescherming tegen zwangerschap niet verminderd. Neem de tablet in zodra je eraan denkt en neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in.

Als je meer dan 24 uur te laat bent met het innemen van een tablet, kan de bescherming tegen zwangerschap verminderd zijn. De kans op onvoldoende bescherming tegen zwangerschap is het grootst als je een tablet vergeet aan het begin van de strip. Daarom moet je de volgende regels opvolgen:

• Meer dan één tablet vergeten in deze strip: neem contact op met uw arts.
• Eén tablet vergeten tijdens dag 1-7 (eerste rij tabletten): neem de vergeten tablet in zodra je eraan denkt, ook als je dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in, en gebruik de volgende 7 dagen een extra voorbehoedmiddel. Heb je in de week vóór de vergeten tablet seks gehad? Dan zou je zwanger kunnen zijn. Neem in dit geval contact op met je arts.
• Eén tablet vergeten tijdens dag 8-14 (tweede rij tabletten): neem de vergeten tablet in zodra je eraan denkt, ook als je dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in. De bescherming tegen zwangerschap is in dit geval niet verminderd en je hoeft geen extra voorbehoedsmiddelen te gebruiken.
• Eén tablet vergeten tijdens dag 15-21 (derde rij tabletten): neem de vergeten tablet in zodra je eraan denkt, ook als je dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in. De bescherming tegen zwangerschap is dan niet verminderd en je hoeft geen extra voorbehoedsmiddelen te gebruiken.
• Twee of meer tabletten vergeten tijdens de 1e week van de pilstrip (dag 1 tot en met 7): neem de vergeten pil in zodra je eraan denkt, ook als je dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in, en gebruik de volgende 7 dagen een extra voorbehoedmiddel, zoals een condoom. Als je in de week vóór de vergeten tablet seks heeft gehad, dan zou je zwanger kunnen zijn. Neem in dit geval contact op met je arts.

Lees altijd de bijsluiter van jouw anticonceptiepil om er zeker van te zijn dat je de pil op de juiste manier inneemt.

Heb je last van ernstige waterdunne diarree of braken binnen 4 uur na het innemen van de pil? Neem dan alsnog een nieuwe pil in als de maag en darmen weer tot rust zijn gekomen. Als het braken of de waterdunne diarree langer dan een dag blijft aanhouden, volg dan de hierboven beschreven adviezen op.

Welke doseringen zijn er?

Dit verschilt per combinatiepil. Er is echter altijd sprake van een combinatie van de hormonen oestrogeen en progestageen.

Wat zijn de bijwerkingen van de combinatiepil?

De volgende bijwerkingen kunnen optreden:

• Gespannen borsten
• Vocht vasthouden
• Stemmingswisselingen
• Hoofdpijn
• Bloedverlies tussen menstruaties door

Daarnaast hebben alle vrouwen die gecombineerde hormonale anticonceptiva gebruiken, een hoger risico op bloedstolsels in de aders (trombose). Deze kans is het grootst in het eerste jaar van het pilgebruik. De meeste klachten verdwijnen na een aantal maanden.

Wanneer mag je de combinatiepil niet gebruiken?

De combinatiepil mag je niet gebruiken in de volgende gevallen:

• Je hebt een trombose gehad
• Je rookt en bent ouder dan 35 jaar.
• Je rookt en hebt last van migraine met aura.

Kan de combinatiepil in combinatie met andere geneesmiddelen gebruikt worden?

Bepaalde medicijnen maken de pil minder betrouwbaar, voorbeelden hiervan zijn:

• Medicijnen tegen epilepsie
• Medicijnen tegen schimmelinfecties
• Bepaalde medicijnen tegen tuberculose
• Sint-Janskruid

Waar kan ik de combinatiepil kopen?

De combinatiepil is uitsluitend verkrijgbaar bij een apotheek. Dit geneesmiddel is niet te koop bij een drogist.

Kan ik de combinatiepil zonder recept krijgen?

Nee, dit geneesmiddel is receptplichtig. Je hebt dus een recept van een arts nodig om het te bestellen bij een apotheek. Koop nooit een combinatiepil zonder recept van een arts.

Heb je vragen over de combinatiepil? Dokteronline.com kan je helpen. Op onze website kan je een consult regelen met een geregistreerde EU-arts, die je verder kan begeleiden en zo nodig de juiste behandeling zal voorschrijven.

Bronvermelding

Farmacotherapeutisch kompas. (2019). Ethinylestradiol/levonorgestrel (eenfase) [website]. Geraadpleegd van https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/e/ethinylestradiol_levonorgestrel__eenfase_

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2019). NHG-standaard Anticonceptie [website]. Geraadpleegd van https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-anticonceptie

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2019). Ik wil de pil (combinatiepil) gaan gebruiken [website]. Geraadpleegd van https://www.thuisarts.nl/anticonceptiepil/ik-wil-pil-combinatiepil-gaan-gebruiken#welke-bijwerkingen-heeft-de-pil