Hoge bloeddruk

Hypertensie

Alleen al de gedachte aan hoge bloeddruk of ‘hypertensie‘ is genoeg om uw bloeddruk te laten stijgen! Dat is heel begrijpelijk, maar liefst een kwart van alle mensen heeft last van hoge bloeddruk en sommige patiënten moeten hun leven lang pillen slikken of ontwikkelen een hartziekte. Hoge bloeddruk kost elk jaar 10 miljoen levens.

Het feit dat het zo vaak voorkomt en de mogelijke gevolgen zijn juist goede redenen om uw bloeddruk in de gaten en onder controle te houden.

Wat is bloeddruk?

Om zuurstof en voedingsmiddelen naar de cellen te transporteren, pompt het hart bloed door een netwerk van vaten, met genoeg kracht (druk) om alle delen van het lichaam te bereiken. Dit is de ‘bloeddruk’, een combinatie van de kracht van de hartpomp en de diameter van de vaten.

Normaal gesproken houdt het hart de snelheid en kracht waarmee het bloed wordt rondgepompt onder controle. Maar met het vorderen van de leeftijd worden vaten vaak nauwer door ontsteking van hun wanden, en zenuwen geven signalen door waardoor vaten zich nog verder vernauwen. Het gevolg is een hogere bloeddruk.

Aandoeningen

Langdurig (jarenlang) hoge bloeddruk kan tot ernstige aandoeningen leiden, zoals: hartziekten, beroerte, hartfalen, dichtgeslibde aderen, aneurysma’s en zelfs dementie.

Oorzaken hoge bloeddruk

Primaire hypertensie

In 95% van de gevallen is hoge bloeddruk het gevolg van het verouderingsproces, dat sterk wordt beïnvloed door genetische aanleg en de complexe interactie met verschillende omgevingsfactoren (zoals roken, drinken, zout, cafeïne, overgewicht en slaaptekort).

Dit wordt primaire hypertensie genoemd. Omdat er geen specifieke oorzaak is, kan de hoge bloeddruk vaak alleen onder controle worden gehouden, en niet worden behandeld.

Secundaire hypertensie

In de overige 5% van de gevallen is sprake van secundaire hypertensie, veroorzaakt door specifieke ziekten en medicijnen. Aandoeningen aan de nieren (zoals cystes), het hart (zoals verstopte vaten) en de hormoonhuishouding, die de zenuwen signalen laat sturen waardoor vaten zich vernauwen, kunnen een directe invloed op de bloeddruk hebben. De behandeling van deze aandoeningen kan de bloeddruk weer op een normaal niveau brengen.

Medicijnen

Medicijnen als steroïden, ontstekingsremmers (NSAID’s), decongestiva, anticonceptiepillen en bepaalde antidepressiva kunnen ook de bloeddruk verhogen. Als het gebruik van deze medicijnen wordt gestopt, wordt de bloeddruk weer normaal.

Meting

Bloeddruk wordt van oudsher gemeten bij de dokter en aangegeven in millimeters kwikdruk. U kunt ook zelf uw bloeddruk meten met een bloeddrukmeter. Een bloeddrukmeter meet zowel de bovendruk (de maximale druk die wordt opgebouwd, bijv. 120) als de onderdruk (de minimale druk tussen twee samentrekkingen van het hart in, bijv. 80). De bloeddruk wordt weergegeven als 120/80 mmHg.

Bloeddrukmeter

Bloeddruk kan sterk verschillen per persoon, en ook per dag. Daarom moet voor een betrouwbaar meetresultaat de bloeddruk in beide armen worden gemeten en op verschillende momenten. Tegenwoordig kan dit ook met een draagbaar apparaat dat de bloeddruk over een week meet of met een bloeddruk-thuismeter. Daarmee wordt gedurende een week twee keer per dag de bloeddruk gemeten om het onderliggende gemiddelde te berekenen.

Optimale bloeddruk

Een bloeddruk van 120/80 is optimaal en een bloeddruk tussen 90/60 en 140/90 wordt als normaal beschouwd. Bij deze waarden is het voldoende om de bloeddruk elke vijf jaar te controleren.

Hoge bloeddruk

Een bloeddruk van meer dan 140/90 wordt beschouwd als hoge bloeddruk, die weer kan worden onderverdeeld in drie stadia:

1. Stadium 1 > 140/90
2. Stadium 2 > 160/100
3. Stage 3 > 180/110 (*een noodgeval in combinatie met bepaalde symptomen)

Bij een uitgebreide bloeddrukcontrole worden ook de ogen gecontroleerd, de nieren gecontroleerd door middel van bloed- en urineonderzoek en het hart gecontroleerd met een ECG. Deze organen zijn namelijk zeer gevoelig voor de effecten van hoge bloeddruk.

Hoge bloeddruk behandeling

In het eerste stadium (140/90) kan aanpassing van de leefstijl leiden tot een lagere bloeddruk.

Leefstijl aanpassen

1. Vermijd alcohol en cafeïne zoveel mogelijk;
2. Stop met roken;
3. Eet zo weinig mogelijk zout;
4. Val af als u te zwaar bent;
5. Slaap en beweeg voldoende;
6. Eet meer groenten.

Personen die al ernstige gerelateerde aandoeningen hebben of een verhoogd risico hebben op hoge bloeddruk zouden zelfs in dit stadium al bloeddrukverlagende medicijnen moeten gebruiken.

In het tweede stadium (160/100) moet de bloeddruk altijd onder controle gehouden worden met behulp van medicijnen, in combinatie met aanpassing van de leefstijl.

Bloeddrukverlagers

Er zijn vier hoofdgroepen bloeddrukverlagers:

1. ACE-remmers (eindigend op -pril)
2. ARB’s (eindigend op -artan)
3. Calciumantagonisten (eindigend op -ine)
4. Diuretica (eindigend op -ide)

De eerste drie medicijngroepen verlagen de druk door de vaten te verwijden, terwijl de vierde groep (diuretica) de druk verlaagt door overtollig vocht en zout af te drijven.

Hoge bloeddruk komt zo vaak voor en is zo ernstig, dat er uitgebreide aanbevelingen zijn die dokters volgen voor de behandeling. Gewoonlijk wordt voor jonge patiënten een ACE-remmer (of ARB) voorgeschreven, terwijl voor oudere of Afro-Caraïbische patiënten een calciumantagonist wordt aanbevolen.

De medicijngroepen kunnen ook gecombineerd worden voorgeschreven om de bloeddruk onder controle te houden. Indien nodig kan ook nog een diureticum worden voorgeschreven.

Bijwerkingen

Helaas hebben alle vier de medicijngroepen bijwerkingen, met als meest voorkomende bijwerkingen hoofdpijn en duizeligheid. In specifieke gevallen kunnen ook andere medicijnen worden voorgeschreven, zoals spironolacton of bètablokkers, maar ook deze kennen bijwerkingen.

Vergeet dus niet om regelmatig uw bloeddruk te controleren, bij de dokter of gewoon thuis. Het kan van levensbelang zijn!

© Syed Z Arfeen
Medisch adviseur
Maart 2017