Pas op voor tropische ziekten

Kijk je ook al uit naar de zomervakantie? Veel mensen vieren vakantie in eigen land of kiezen voor een land binnen Europa. Maar natuurlijk zijn er ook vakantiegangers die het wat verder weg zoeken. Er zijn vele warme en exotische bestemmingen in Azië, Afrika, Latijns-Amerika en rondom de Grote Oceaan die zeker de moeite van het bezoeken waard zijn. Let wel, in tropische landen zijn er ziektes die voor ons in Europa onbekend zijn. Zorg daarom dat u goed voorbereid en beschermd op reis gaat.

Door insecten overgedragen ziektes

Tropische regio’s hebben een warm en vochtig klimaat waarin besmette insecten goed gedijen. Daarbij zijn de plaatselijke voorzieningen op het gebied van gezondheidszorg vaak ontoereikend om deze virussen effectief te bestrijden. Dit heeft als gevolg dat ziektes die in Europa niet voorkomen hier wel voorkomen.

De mug

Muggen zijn de grootste ‘moordenaars’ ter wereld. Ze zijn wereldwijd verantwoordelijk voor de dood van 725.000 mensen per jaar door ziektes zoals malaria. Daarom is het belangrijk om malariaprofylaxe zoals malarone, mefloquine of doxycycline te slikken als u naar een malariagebied gaat. Hoewel deze malariapillen werkzaam zijn tegen verschillende soorten muggen in verschillende gebieden, geven ze geen volledige garantie dat u geen malaria krijgt. Als u gedurende de eerste maanden tot een half jaar na terugkeer uit een malariagebied koorts en hoofdpijn krijgt, raadpleeg dan altijd een arts.

Er kunnen ook andere ernstige ziektes zoals dengue (knokkelkoorts), het zika-virus, gele koorts, encefalitis en het chikungunya-virus via het speeksel van de mug overgebracht worden. Het is daarom erg belangrijk muggenbeten te voorkomen door muggenwerende middelen op de onbedekte huid (of zelfs op kleding) te gebruiken, onder een klamboe te slapen en stilstaand water te mijden.

De vlieg

Vliegen brengen via de poten bacteriën op de huid of voedsel over. Vliegen zijn verantwoordelijk voor de overdracht van onder andere cholera, tyfus, leishmaniasis en de Afrikaanse slaapziekte. Er zijn verschillende voorzorgsmaatregelen die u kunt treffen om de kans hierop te verkleinen. Zorg bijvoorbeeld dat u zich insmeert met een effectief muggenwerend middel, dek voedsel goed af en drink alleen water uit een fles.

De worm

Mensen kunnen met verschillende soorten wormen geïnfecteerd raken via bevuilde handen, voedsel, water of besmette organismen. Schistosomiasis, een infectie die voor urinewegproblemen zorgt, wordt veroorzaakt door zoetwaterslakken die besmet zijn met parasitaire platwormen. Rivierblindheid is een soort blindheid die door rondwormen van de kriebelmug wordt veroorzaakt. Veel andere soorten wormen zoals de spoelworm (Ascaris lumbricoides), mijnworm, lintworm en zweepworm infecteren en tasten de darmen van mensen aan, veelal zonder symptomen. Worminfecties kunnen worden voorkomen door geen rauw of niet goed doorbakken vlees te eten.

Ziektes die niet door insecten worden overgedragen

Tropische ziektes kunnen ook worden verspreid door direct contact met water, dieren en andere mensen.

Water

Mensen die hun vakantie in een tropisch gebied doorbrengen, hebben meer contact met water. Zo wordt er meer gedronken, gedoucht en in natuurlijk water gezwommen. Water kan echter een bron van besmetting zijn. In water komen bacteriën zoals cholera en tyfus, virussen zoals hepatitis A en bijvoorbeeld de Giardia en de Entamoeba histolytica parasiet voor. Daarom is het heel belangrijk om voor vertrek voorzorgsmaatregelen te treffen: zorg dat u zich vooraf laat inenten tegen hepatitis A, tyfus en cholera en drink op de plaats van bestemming alleen gefilterd of flessenwater. Gebruik voor tanden poetsen ook flessenwater.

Dieren

Dieren kunnen door bijten ziektes als tetanus of rabiës (hondsdolheid) overdragen. Er zijn vaccinatieprogramma’s die bescherming bieden tegen deze mogelijk dodelijke ziektes. Een herhaalvaccinatie beschermt 10 jaar tegen tetanus en de rabiësvaccinatie voor reizigers naar risicogebieden bestaat uit een serie van drie vaccinaties verspreid over drie tot vier weken.

Mensen

Tijdens tropische vakanties komen reizigers vaak in contact met grote groepen mensen. Dit vergroot ook het risico op ziektes die via de lucht worden verspreid zoals tuberculose en meningitis (hersenvliesontsteking). Gelukkig zijn hier ook maatregelen tegen te treffen. Zo biedt de BCG-vaccinatie 10 jaar volledige bescherming tegen het krijgen van tuberculose en de meningitis AcWY-vaccinatie bescherming tegen de vier belangrijkste types.

Conclusie

Er zijn dus eenvoudige maar essentiële maatregelen die u kunt treffen om de kans op besmetting zo veel mogelijk te verminderen: laat u tijdig vaccineren (maximaal acht weken voor vertrek), gebruik insectwerende middelen, drink uitsluitend flessenwater en eet nooit rauw of niet goed gegaard vlees.

De meeste mensen die toch ziek worden op vakantie, krijgen last van koorts of diarree en vaak in een vrij milde vorm. In de meeste gevallen gaat het vanzelf weer over of is een behandeling met antibiotica afdoende. Bij twijfel is het belangrijk de klachten aan een arts voor te leggen. Waar u zich ook bevindt, er gaat tenslotte niets boven een goede gezondheid!

© Syed Z Arfeen
Medisch adviseur
Juli 2016