Allergie

Allergieën zorgen voor vervelende klachten zoals jeukende ogen, een loopneus, huiduitslag of een piepende ademhaling, maar er zijn ook ernstigere reacties mogelijk zoals bloeddrukdaling, een shock of zelfs een hartstilstand. Tegenwoordig hebben steeds meer mensen last van een allergie, waardoor het een van de meest voorkomende chronische ziekten is. Leefstijlveranderingen en gepaste medicatie kunnen de klachten verminderen.

Wat is een allergie?

Bij een allergische reactie reageert het menselijk afweersysteem op stoffen van buitenaf, waar het lichaam normaal gesproken niet heftig op hoort te reageren. Het immuunsysteem ziet deze stoffen dus ten onrechte als een bedreiging voor het lichaam.

De meest voorkomende soorten allergieën zijn:

• Hooikoorts. Hierbij treedt een allergische reactie op als gevolg van het inademen van stuifmeelkorrels of pollen van bomen, grassen of kruidachtige planten. Men schat dat ongeveer 10 tot 20% van de Nederlanders hier last van heeft.
• Huisstofmijtallergie. Huisstofmijt is een minuscuul klein diertje dat leeft van huidschilfers en schimmels. Het leeft voornamelijk in onze bedden. Mensen met huisstofmijtallergie reageren allergisch op de uitwerpselen van de huisstofmijt.
• Allergische astma. Het verschil tussen allergische astma en ‘gewone’ astma is dat bij allergische astma sprake is van overgevoeligheid voor pollen, huisstofmijten, voedingsmiddelen of insectenbeten en dergelijke, terwijl er bij ‘gewone’ astma ook sprake kan zijn van overgevoeligheid voor sigarettenrook, inspanning of weersveranderingen.
• Huisdierallergie. Dit is weer een inhalatieallergie. De allergenen zijn niet zoals men meestal denkt de haren, de maar huidschilfers, urine, het speeksel en de uitwerpselen van dieren.
• Contactallergie. Het kan hierbij gaan om allerlei stoffen die je op je huid krijgt. Voorbeelden hiervan zijn: latex, nikkel, chroom, geurstoffen, conserveermiddelen, cosmetica, lijmen, planten, chemicaliën in haarverf en permanentvloeistoffen (kapperseczeem) en leren kleding. De symptomen van contactallergie (eczeem, bultjes) kunnen direct of vertraagd optreden, tussen direct en na drie dagen. Ook kan deze allergie plotseling ontstaan na iets jarenlang zonder problemen te hebben gebruikt.
• Voedselallergie. 90% van alle voedselallergieën is gericht tegen de eiwitten in koemelk, sojabonen, pinda's, noten, vis, schaal- en schelpdieren en eieren. . Daarnaast kan het ook gaan om bepaalde groenten en fruitsoorten (zoals bijvoorbeeld spinazie, selderij, kervel, kersen, abrikozen, perziken, appels, peren en aardbeien). Voedselallergie wordt vaak verward met voedselintolerantie. De klachten lijken hetzelfde, maar waar het bij een allergie gaat om een reactie van het immuunsysteem, gaat het bij een intolerantie meestal om darmproblemen.
• Insectengifallergie. Dit is potentieel een ernstige allergie, denk hierbij bijvoorbeeld aan bijensteken & wespensteken. Hierbij kan je rode bultjes over het hele lichaam krijgen, maar ook kunnen lippen, ogen en hals opzwellen, met als gevolg ademhalingsmoeilijkheden. Ook een anafylactische shock (dalende bloeddruk en hartritmestoornissen) kan optreden.
• Zonneallergie. Bij een zonneallergie is het niet nodig om langdurig aan de zon blootgesteld te worden. Soms zijn enkele minuten al genoeg voor een jeukende huid en/of bultjes. Deze allergie komt voornamelijk voor bij vrouwen en mensen met een licht huidtype. Door bepaalde medicijnen of cosmetica kan je plotseling overgevoelig worden voor zonlicht, terwijl het eerder nooit een probleem was. Deze vorm van allergie wordt fotoallergie genoemd.
• Medicijnallergie. Bepaalde medicijnen, zoals antibiotica en bepaalde hormonen kunnen een allergische reactie oproepen. Penicilline is hier een bekend voorbeeld van.

Wat zijn de symptomen van een allergie?

De meeste allergische reacties treden heel snel na het contact met de allergenen op. De symptomen zijn erg divers en vaak zijn er meerdere diagnoses mogelijk.

Allergieën zorgen voor klachten zoals jeukende ogen, een loopneus, huiduitslag of een piepende ademhaling, maar er zijn ook ernstigere reacties mogelijk zoals bloeddrukdaling, een shock of zelfs een hartstilstand.

Wat zijn de oorzaken van allergie?

Op dit moment is de wetenschap er nog niet precies achter waardoor een allergie ontstaat. Wel is bekend dat erfelijke factoren, hygiëne en levenswijze er een rol in spelen.

Bij erfelijke factoren wordt niet de allergie voor een bepaald allergeen overgedragen, maar de aanleg voor een allergie. De ouder kan allergisch zijn voor iets heel anders dan het kind, maar dát het immuunsysteem op een allergeen reageert is genetisch bepaald. Hoe meer familieleden een allergie hebben, hoe groter de kans dat je hier ook aanleg voor hebt. In onderzoeken is er duidelijk een relatie aangetoond tussen het aantal familieleden met allergieën en de kans dat een kind allergieën ontwikkelt.

Omgevingsfactoren spelen ook een rol bij het krijgen van een allergie. Het is gebleken dat allergieën voornamelijk voorkomen in westerse landen, wat doet vermoeden dat de schone leefomgeving waarin kinderen hier opgroeien ermee te maken heeft. Bij de geboorte is hun immuunsysteem nog blanco. In de loop der jaren wordt dit ingevuld aan de hand van prikkelingen. En dat is juist iets wat ontbreekt in onze zeer hygiënische omgeving.

Tot slot komen allergieën ook vaker voor in samenlevingen waar meer bewerkte voedingsmiddelen worden gegeten dan in samenlevingen waar men natuurlijkere en versere ingrediënten gebruikt.

Behandeling en medicatie

Voor de meeste allergieën geldt dat het vermijden van contact met de allergeen de beste oplossing is. Je kunt ook veranderingen aanbrengen in je levenswijze en leefomgeving., En er is ook medicatie op de markt zoals tabletten, neussprays en oogdruppels. Ook alternatieve behandelingen kunnen overwogen worden.

Aanpassen van de omgeving

Gewoonlijk zal een arts in eerste instantie een niet-medicamenteus beleid bespreken. Het gaat daarbij om de prikkels die de allergische reactie opwekken te vermijden. Dit is een integraal en effectief onderdeel van de behandeling.

Contact met pollen is niet te voorkomen, maar je kunt ramen en deuren zoveel mogelijk gesloten houden en tijdens het pollenseizoen zo min mogelijk tijd in de buitenlucht doorbrengen.

Bij een huisstofmijtallergie kun je de volgende maatregelen nemen:

• Regelmatig het beddengoed luchten.
• Het matras minimaal een keer per week stofzuigen en het bed niet direct opmaken na het opstaan.
• Kies voor synthetische producten, vervang het tapijt door parket of vinyl en stofzuig regelmatig.
• Zorg voor een goede ventilatie in de badkamer en keuken. Huisstofmijten houden van een warme, vochtige omgeving.

Bij een huisdierallergie is helaas verreweg de beste oplossing om het betreffende huisdier uit huis te plaatsen en verder ook contact met te vermijden. Veel stofzuigen, bijvoorbeeld met speciale huisdierstofzuigers, kan afdoende zijn bij lichte allergieën.

Bij voedselallergieën is het beste advies om het voedingsmiddel te vermijden, maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. De eiwitten van deze voedingsmiddelen kunnen in veel producten verwerkt worden, zelfs zonder dat het duidelijk op de verpakking aangegeven staat. En juist die eiwitten veroorzaken de problemen. Door het product te koken vernietig je de meeste allergenen. Bij het risico op ernstige allergische reacties, zoals een anafylactische shock, is dit uiteraard geen optie.

Contactallergieën kunnen plotseling opkomen na jarenlang probleemloos gebruik, en de symptomen kunnen zowel direct als vertraagd optreden. Als je eenmaal weet welke stof de allergie veroorzaakt, kan je deze het beste vermijden.

Voor allergische astma gelden dezelfde veranderingen in levensstijl als voor pollen-, huisdieren-, en huisstofmijtallergieën.

Medicatie tegen allergieën

Tegen de meeste symptomen van allergieën zijn in de vrije verkoop tabletten, neussprays en oogdruppels verkrijgbaar van diverse merken.

Bij allergische astma kan je medicijnen voorgeschreven krijgen die de spieren rond de luchtwegen ontspannen, waardoor de benauwdheid en kortademigheid weggenomen wordt. Meestal kunnen deze medicijnen geïnhaleerd worden, en werken ze al in lage doseringen, zodat er ook weinig bijwerkingen zijn.

Daarnaast kunnen onstekingsremmende medicijnen voorgeschreven worden.

In het geval van een ernstige allergische reactie op insectensteken zal de arts mogelijk adrenaline toedienen met behulp van een adrenaline auto-injector. Mensen met een dergelijke allergie krijgen vaak ook een adrenaline auto-injector mee voor gebruik bij noodsituaties.

Bij contactallergieën worden vaak corticosteroïden bevattende zalven voorgeschreven.

Alternatieve behandelingen

Andere alternatieve behandelingen zijn immunotherapie en lichttherapie:

Immunotherapie

Als de medicijnen niet aanslaan, of de allergie de levenskwaliteit ernstig beïnvloedt, dan kan je ook een allergeen-specifieke immunotherapie overwegen. Hierbij wordt de overgevoeligheid voor bepaalde stoffen verminderd door actieve immunisatie. Deze behandeling wordt uitgevoerd in twee fasen, een instelfase en een onderhoudsfase, en de totale behandelduur is 3–5 jaar.

Het is noodzakelijk om immunotherapie in overleg met en onder controle van een arts uit te voeren, vanwege de mogelijke bijwerkingen en contra-indicaties. Daarnaast vermindert immunotherapie de symptomen van allergie, maar doet deze niet verdwijnen.

Lichttherapie

Hierbij wordt het neusslijmvlies met speciaal rood licht behandeld waardoor de allergische reacties minder zouden moeten worden.

Bij contactallergie kan lichttherapie ook goed helpen. Dit is omdat zonlicht, specifiek het ultraviolette deel, de afweer in de huid zelf onderdrukt, waardoor het eczeem minder wordt. De medische wetenschap heeft hiervoor lichttherapie ontwikkeld. Een zonneallergie hoeft niet persé behandeld te worden, maar preventief kan je je huid wel laten wennen aan zonlicht en een goede zonnebrandcrème gebruiken. Ook lichttherapie met speciaal licht kan helpen om de huid aan zonlicht te laten wennen.

Bij Dokteronline kun je een passende behandeling aanvragen. Jouw aanvraag wordt beoordeeld door een geregistreerde arts aan de hand van een online consult. Het uitgeschreven recept wordt vervolgens doorgestuurd naar een apotheek, waarna de voorgeschreven medicatie discreet bij jou thuis wordt afgeleverd.

Bronnen

Allergologisch Laboratorium Kopenhagen (z.j.), Alles over allergie, geraadpleegd op 25 april 2019, op https://allesoverallergie.nl/algemeen

Gezondheidsplein (2016), Hoe krijg je een allergie?, geraadpleegd op 25 april 2019, op https://www.gezondheidsplein.nl/dossiers/allergieen/hoe-krijg-je-een-allergie/item42732

Zorginstituut Nederland (z.j.) Allergische rinitis, geraadpleegd op 25 april 2019, op https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/allergische_rinitis

Zorginstituut Nederland (z.j.) allergeenextract graspollen (parenteraal), geraadpleegd op 25 april 2019, op https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/a/allergeenextract_graspollen__parenteraal_

Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem (2018), Lichttherapie, Geraadpleegd op 26 april 2019, op https://www.vmce.nl/eczeem/behandeling/lichttherapie.html