Endometriose is een chronische aandoening waarbij weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit. Dit leidt vaak tot pijn, ontstekingen en soms littekenweefsel. De aandoening treft 1 op de 10 vrouwen en heeft een grote impact op het dagelijks leven. Met de juiste behandelingen en adviezen is het mogelijk om klachten aanzienlijk te verminderen. 

Lees verder voor een compleet overzicht van symptomen, oorzaken en behandelingen. 

Bij endometriose groeit slijmvliesachtig weefsel buiten de baarmoeder, bijvoorbeeld op de eierstokken, blaas of darmen. Dit weefsel reageert op hormonale veranderingen tijdens de menstruatiecyclus, wat ontstekingen en verklevingen veroorzaakt. 

De aandoening komt vooral voor bij vrouwen tussen de 20 en 55 jaar. Niet iedereen ervaart klachten, maar endometriose kan grote gevolgen hebben voor het dagelijks leven. 

De diagnose wordt meestal gesteld op basis van symptomen en aanvullend onderzoek. Veelgebruikte methoden zijn: 

• Echografie: Hiermee kunnen afwijkingen in het bekkengebied worden opgespoord. 
• Laparoscopie (kijkoperatie): Hiermee kan endometriose direct worden vastgesteld en soms behandeld. 

Bij aanhoudende klachten is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose. 

Endometriose heeft een breed scala aan symptomen, die per persoon verschillen. Veelvoorkomende klachten zijn: 

• Menstruatiepijn: Hevige pijn tijdens de menstruatie, soms uitstralend naar de rug of benen. 
• Chronische pijn: Een zeurende, aanhoudende pijn in het bekkengebied, vaak met scherpe steken of een zwaar, drukkend gevoel. Deze pijn straalt soms uit naar de onderrug of benen en is niet beperkt tot de menstruatieperiode. 
• Darm- en blaasproblemen: Ongemak bij ontlasting of plassen, vaak gepaard met buikkrampen. 
• Pijn bij geslachtsgemeenschap: Diepe pijn in de onderbuik. 
• Vermoeidheid: Aanhoudende pijn en ontstekingen belasten het lichaam. 
• Vruchtbaarheidsproblemen: Voor sommige vrouwen bemoeilijkt endometriose een zwangerschap. 

Zelfs kleine endometriosehaarden kunnen grote ongemakken veroorzaken, terwijl uitgebreide verklevingen soms weinig klachten geven. 

De precieze oorzaak is onbekend, maar factoren die bijdragen aan het ontstaan zijn: 

• Erfelijkheid: Vrouwen met een familielid met endometriose lopen meer risico. 
• Hormonale invloed: Oestrogeen stimuleert de groei van endometrioseweefsel. 
• Externe factoren: Sommige onderzoeken suggereren dat blootstelling aan bepaalde chemische stoffen, zoals dioxines en PCB's, mogelijk bijdraagt aan het ontstaan van endometriose. Hoewel dit verband nog niet definitief is vastgesteld, wordt aangenomen dat deze stoffen de hormonale balans kunnen verstoren, wat de groei van endometrioseweefsel kan bevorderen. Verdere wetenschappelijke studies zijn nodig om deze rol volledig te begrijpen.  
• Gynaecologische kenmerken: Een vroege menstruatie of anatomische afwijkingen verhogen de kans. 

De behandeling van endometriose varieert per persoon en hangt af van de ernst van de klachten. Veelvoorkomende behandelingen zijn: 

1. Hormonale behandelingen: Geneesmiddelen zoals de anticonceptiepil, progestageen of andere hormoontherapieën verminderen de activiteit van endometrioseweefsel. Deze opties zijn alleen op recept verkrijgbaar en worden voorgeschreven door een arts. 
2. Pijnbestrijding op recept: Bij hevige pijn kan de arts sterkere pijnstillers voorschrijven. Overleg met een arts om te bepalen welke medicatie het meest geschikt is. 
3. Chirurgische ingrepen: Bij ernstige klachten kan een operatie nodig zijn om endometrioseweefsel te verwijderen en verklevingen te behandelen. Dit wordt vaak gecombineerd met hormonale therapie voor een langdurig effect. 
4. Vruchtbaarheidsbehandelingen: Voor vrouwen met een kinderwens kan IVF een mogelijke oplossing bieden als natuurlijke conceptie bemoeilijkt wordt door endometriose. 

Naast medische zorg kunnen eenvoudige aanpassingen helpen om klachten te verminderen: 

Warmte en ontspanning 

• Gebruik een warmtekruik of neem een warm bad om pijn in de buik of rug te verzachten. 
• Zorg voor voldoende rust en een goede balans tussen inspanning en ontspanning. 

Voeding 

• Kies voor een gezond en gevarieerd dieet met groenten zoals spinazie, boerenkool en paprika’s. Een uitgebalanceerde voeding kan bijdragen aan je algehele welzijn  
• Voeg fruit toe, zoals bessen, ananas en kersen, en eet volle granen zoals havermout en bruine rijst. 

Leefstijl en beweging 

• Lichte oefeningen: Yoga, pilates of stretching kan helpen om spierspanning in het bekkengebied te verminderen. 
• Beweging: Regelmatige wandelingen of andere lichte cardio-oefeningen bevorderen de bloedsomloop en kunnen de pijn verminderen. 
• Houding: Let op je houding om de druk op het bekkengebied te minimaliseren, bijvoorbeeld door ergonomisch te zitten en staan. 

Pijndagboek 

• Houd je klachten bij in een dagboek: noteer wanneer en waar je pijn hebt, hoe intens de pijn is, en welke triggers je opmerkt. Dit geeft je arts beter inzicht in jouw situatie. 

Endometriose beïnvloedt niet alleen je lichaam, maar ook je mentale gezondheid, werk en relaties. Om de emotionele belasting te verminderen: 

• Zoek steun bij lotgenoten via fora of ondersteuningsgroepen. 
• Overweeg therapie of begeleiding om beter met pijn en vermoeidheid om te gaan. 
• Bespreek je uitdagingen open met je partner of naasten om begrip en steun te krijgen. 

Bij Dokteronline krijg je toegang tot deskundig advies en behandelopties die passen bij jouw situatie. Of je nu op zoek bent naar medicatie of praktische tips, wij maken zorg toegankelijk en betrouwbaar. 

Vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals ibuprofen of paracetamol, kunnen een eerste stap zijn bij het verlichten van milde klachten zoals menstruatiepijn. 

Voor hormonale behandelingen, zoals de anticonceptiepil, is echter altijd een recept nodig. Deze middelen helpen de groei van endometrioseweefsel te remmen en de klachten te verminderen. Overleg met een arts om te bepalen welke behandeling het beste bij jouw situatie past. 

Let op: Vrij verkrijgbare pijnstillers bieden slechts tijdelijke verlichting. Neem bij aanhoudende of toenemende klachten contact op met een arts.